Дмитрий Иванович Менделеев
| Дмитрий Иванович Менделеев | |
| Дмитрий Иванович Менделеев | |
 | |
| Түрэһэн үдэр: | |
|---|---|
| Түрэһэн газар: | |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | |
| Наһа бараһан газар: | |
| Гарай үзэг: |
|
Дмитрий Иванович Менделеев ( 1834 оной 2 һарын 8 [Хуушан стиль 1 һарын 27], Тобольск — 1834 оной 2 һарын 2 [Хуушан стиль 1 һарын 20], Санкт-Петербург), Орос химик. Санкт-Петербургын ехэ һургуулиин профессор; Эзэн хаанай Санкт-Петербургын Эрдэм Ухаанай Академиин сурбалжалагша-гэшүүн. Үелхэ системэдэ хуби нэмриеэ оруулжа байһан хүнүүдһээ илгарха тэрэнэй амжалтын онсолиг, тухайн үедэ нээжэ элирүүлээгүй байһан элементнүүдэй шэнжэ шанарые тодорхойлжо шадаһан ябадал юм.
Намтар[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Дмитрий Иванович Менделеев Сибириин Тобольскдо 1834 оной 2 һарын 8-до Иван Павлович Менделеев, Мария Дмитриевна Менделеева хоёрой (басаганай обогынь Корнильева) хүбүүн болон түрэбэ. Менделеев бүлынгээ арбан долоодохи [5] (ондоо мэдээсээр, арбан дүрбэдэхи[6]) одхон хүбүүн байгаа. Тэрэнэй үбгэниинь Павел Максимович Соколов поп байгаа[7]. Иван Павлович Менделеев, аха дүүнэрэй хамтаар үнэн алдарта семенарида һууха ябасадаа шэнэ обогтой болоһон байна[8]. Менделеев багаһаа үнэн алдарта шажантан боложо хүмүүжэһэн байгаа. Эсэгэнь гимназида хүмүүнлигэй ухаан, улас түрэ, философи багшалдаг байһаншье һаа, һоxоp боложо багшын албан тушаалһаан арсаха үедэ гэртээ ехэ санхүүгэй бэрхэшээл тулгардаба. Тэрэнэй ушарһаа, эхэнь урид гэр бүлээрээ ажаллуулажа байһан шилын үйлэдбэриие дахин һэргээн ашаглалтанда оруулба. 13 наһатай байхадань эсэгэнь наһа баража, эхын үйлэдбэри галда шатаһанай һүүлдэ[9] Менделеев Тобольскын гимназида һуралсаба.
1849 ондо Менделеевые дээдэ болбосорол эзэмшүүлхын тулада, эхэнь тэрэниие Сибирьһээ Москва хүрэтэр абажа ябаа. Харамтай Москвагай ехэ һургуули тэрэниие хүлеэжэ абаагүй тула, эжы хүбүүн хоёр Санкт Петебургта ерэжэ, уламаар эсэгынгээ түгэсһэн ехэ һургуули болохо Гол педагогой хүреэлэндэ 1850 ондо ороһон байна. Һургууляа түгэсһэнэй һүүлдэ сүрье үбшэнтэй болохонь оношологдон, тодорхой болоһоной уламһаа, Хара тэнгисэй хойто эрьеэ дээрэ байрлаха Крым хахад арал руу 1855 ондо нүүгээ. Тэндэ байхадаа Симферополиин нэгэдүгээр гимназиин шэнжэлхэ ухаанай ахлаха мастер зэргэтэй болоһон ба 1857 ондо Санкт Петебургта бүрин эдэгэжэ бусажа ерэһэн байна.
1862 ондо Менделеев Феозва Никитична Лещеватай гэрлэбэ. 1876 ондо Менделеев Анна Ивановна Поповада дурлажа тэрэндэ гэрлэхэ һанал табиһан ба зүбшөөгүй бол, амяа хорлоно гэжэ занан айлгажа байгаа[10]. Поповатай гэрлээд, нэгэ һара үнгэрһэнэй һүүлдэ Менделеев Лещеваһаа албан ёһоор һалаба. Тэрэнэй ниигэмдэхи муу сэдьхэгдэл үлээһэн ябадалынь, Менделеевэй олон уластахи нэрэ хүндэһээ харгалзангүй, Менделеевые Эрдэм Ухаанай Академида орохо боломжые хаажа байгаа. Тэрэнэй хоёрдохи гэрлэлтэһээ гараһан охин болох Любовь Оросой алдарта ирагуу найрагша Александр Блоктой гэрлэһэн байна. Тэрэниие нэгэдэхи гэрлэлтэ гү, али Фоезвагай үхибүүд Ольга, Владимир хоёр бол Аннаһаа, Иван болон хоёр эхир үхибүүдтэй болобо.
Менделеев 1907 ондо Санкт-Петербург хотодо пневмониһаа нүгэшэжэ, Волковское булашада хүдөөлүүлһэн байна[11].
Дурасхал [заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Дмитрий Иванович Менделеевэй дурасхалаар үелхэ системэ, үелхэ системын 101-дэхи элемент болохо сасарга эдэбхитэй менделевий гэжэ нэрлэһэн байна.
Тэрэнэй гадна, Менделеевэй нэрэмжээр олон юумэн нэрлэһэн байна:
- Менделеевск хото (Татарстан)
- Менделеево, Москвагай можо
- Менделеево түмэр замай үртөө (Пермиин хизаар).
- Менделеевской метрогой үртөө (Москва).
- Менделеево микрорайон (Тобольск).
- Менделеевэй һуурин (Хабаровскын хизаар).
- Кыргызстанда Менделеевэй мүльһэн гол
- Хойто мүльһэн далайда Менделеевэй нюруу
- Кунашир аралда Менделеевэй галта уула
- Менделеев (2769) астероид
- Һара дээрэхи һолирой тогоониие Менделеевэй тогоон гэжэ нэрлэһэн байна.
СССР-эй шууданай марка,
1951 он
СССР-эй шууданай марка,
1957 он
СССР-эй шууданай марка,
1969 он
Үелхэ хуулиие нээһэнэй зуун жэлэй ойдо зорюулһан шууданай блок
Эрдэмтэнэй нүгшэһэнһээ 100 жэлэй ойдо зорюулһан маркатай түрүүшын үдэрэй конверт (2007 он). Испани
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Зүүлтэ[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Л. Чугаев Менделеев, Дмитрий Иванович // Новый энциклопедический словарь — СПб.: 1915. — Т. 26. Мацеевский — Молочная кислота. — С. 263–269.
- ↑ 2,0 2,1 И. Чельцов, В. К. Менделеев, Дмитрий Иванович // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз—Ефрон, 1896. — Т. XIX. — С. 82–85.
- ↑ 3,0 3,1 Погодин С. А. Менделеев Дмитрий Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974. — Т. 16 : Мёзия — Моршанск. — С. 67–69.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Mendeléeff, Dmitri Ivanovich // 1911 Encyclopædia Britannica — 11 — New York City: 1911.
- ↑ Сторонкин А. В., Добротин Р. Б. Летопись жизни и деятельности Д. И. Менделеева. М.: 1984. С. 21
- ↑ Ходаков Ю. В. Общая и неорганическая химия: пособие для учителей. М.: 1959. С. 68
- ↑ Подушков Д. Л. Удомельские корни Дмитрия Ивановича Менделеева. Удомельская старина. 2004. № 35
- ↑ Летопись жизни и деятельности Д. И. Менделеева. Л.: Наука, 1984
- ↑ Валентин Иванович Стариков. Д. И. Менделеев. Средне-Уральское книжное изд-во, 1984. С. 36.
- ↑ Lib.ru/Классика: Менделеева Анна Ивановна. Менделеев в жизни. az.lib.ru. 2015-12-17 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Могила Д. И. Менделеева на Волковском кладбище СПб
|
«Дмитрий Иванович Менделеев» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |
