Перейти к содержанию

Нью-Йорк (можо улас)

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Нью-Йорк можо улас
State of New York
АНУ-ай можо улас
Далбаа Уласай тамга
Уряа
Excelsior
Дээшэ

АНУ-да Нью-Йоркын байра
Ниислэл Олбани[1]
Албан ёһоной хэлэн үгы байна (де-факто англи)
Нютаг дэбисхэр
  Ниитэ 141 300 км²
  Уһанай хуби 19 016 км² (13,46 %)
Хүн зон Increase 19 465 197 (2011)[2]
Можо улас болоһон үдэр 1788 оной 6 һарын 26 (11-дэхи)
Захиргаан
 - Амбан захирагша Эндрю Куомо
 - Дэд захирагша Роберт Даффи

Нью-Йорк (англи: New York) — Америкын Нэгэдэһэн Уласай Дунда Атлантикын можо уласууд болон Зүүн Хойто бүһэдэ оршохо АНУ-ай нэгэн можо улас болон хүн зоноор АНУ-ай можо уласууд дунда гурбада ородог. Тус можо уласынь урда талаараа Нью-Джерси, Пенсильвани, зүүн талаараа Коннектикут, Массачусеттс, Вермонт можо уласуудтай хилэлдэг. Энэ можо далайгаар Лонг-Айлендһаа зүүн тиишэ Род-Айленд можо уластай хилэлдэгһээ гадна баруун хойто зүгтэ Канадын Квебек, Онтарио можонуудтай хилэлдэг. Нью-Йоркые Нью-Йорк хотоһоо илгахын тулада байнга Нью-Йорк можо улас гэжэ хэлэдэг.

Нью-Йорк можо уласшье Америкын Нэгэдэһэн Уласай хамагай томо хото болохо Нью-Йорк хотонь АНУ руу сагаашалха үүдэн боложо байһан түүхэ болон санхүү, соёл, тээбэри, үйлэдбэрилэлэй түбэй байр һууряараа алдартай юм. Можо улас болон хото хоюулаа XVII зуунда амидаржа байһан, хожом Англи болон Шотландын II ба VII Джеймс болоһон Йоркын гүн Джеймс Стюартын нэрээр нэрлэгдэбэ.

Нью-Йоркдо XVII зуунай эхеэр голландшууд болон францишууд анха нүүдэллэн ерэхэ үедэ энэ бүһэ нютагта Алгонкин, Ирокез, Ленапе аймагай унаган америкынхид һуудаг бэлэй. 1609 ондо анха Генри Хадсоной нээһэн тус бүһэ нютагта голландшууд 1614 ондо одоогой Олбани хотын ойролсоо Форт Оранж гэхэ бэхилэлтэ бариһан болон 1624 ондо Олбани ба Манхэттэниие хоюуланиинь колонизацилһан. Тус бүһэ нютаг хожом 1664 ондо Ехэ Британиин Хаанта Уласта нэгэдхэгдэһэн. Энэ Нью-Йорк можо гэхэ Британиин колониин хилэ хизгаар мүнөөнэй Нью-Йорк можо уласай хилэ хизгаартай юрэнхыдөө адли. Америкын хубисхалта дайнай бүхэ тулалдаанай гурбанай нэгэ оршомынь Нью-Йоркто болоһон. Нью-Йорк 1776 оной долодугаар һарын 9-нд тусгаар тогтониһон можо улас боложо, өөрын үндэһэн хуулиие 1777 ондо баталһан. Тус можо улас 1788 оной долодугаар һарын 26-нда АНУ-ай Үндэһэн хуулиие соёрхон баталжа, АНУ-ай 11-дэхи можо улас болоһон. АНУ-ай Худалдаанай департаментын мэдээлһэнээр Нью-Йоркынь гадаа туристнарай зошолдог гол газар болон туризмаар Флорида, Калифорни хоёрые арадаа орхино.

АНУ-ай засаг захиргаанай хуубари
Можо уласууд Айдахо | Айова | Алабама | Аляска | Аризона | Арканзас | Баруун Вирджини | Вайоминг | Вашингтон | Вермонт | Вирджини | Висконсин | Гавай | Делавэр | Джорджи | Иллинойс | Индиана | Калифорни | Канзас | Кентукки | Колорадо | Коннектикут | Луизиана | Массачусетс | Миннесота | Миссисипи | Миссури | Мичиган | Монтана | Мэн | Мэриленд | Небраска | Невада | Нью-Гэмпшир | Нью-Джерси | Нью-Йорк | Нью-Мексико | Огайо | Оклахома | Орегон | Пенсильвани | Род-Айленд | Теннесси | Техас | Урда Дакота | Урда Каролина | Флорида | Хойто Дакота | Хойто Каролина | Юта
Холбооной тойрог Вашингтон (Колумби тойрог)
Арал нютаг дэбисхэрнүүд Америкын Самоа | АНУ-ай Виргиниин аралнууд | Гуам | Пуэрто-Рико | Хойто Марианай аралнууд
Бишыхан аралнууд Бахо-Нуэво* | Бейкэр арал | Уэйк арал | Джарвис арал | Джонстон атолл | Кингмен шүрэн арал | Мидуэй атолл | Навасса арал | Пальмира атолл | Серранилла арал | Хаулэнд арал