Оклахома

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Оклахома можо улас
State of Oklahoma
АНУ-ай можо улас
Далбаа Уласай тамга
Уряа
Labor omnia vincit
Хүдэлмэри бүхы зүйлые диилэнэ

АНУ-да Оклахомагай байра
Ниислэл Оклахома-сити[1]
Албан ёһоной хэлэн англи; чероки[2][3][4]
Нютаг дэбисхэр
  Ниитэ 181 196 км²
  Уһанай хуби 1,8 %
Хүн зон 3 850 568 (2013)[5]
Можо улас болоһон үдэр 1907 оной 11 һарын 16 (46-дахи)
Захиргаан
 - Амбан захирагша Мэри Феллин
 - Дэд захирагша Тодд Лэмб

Оклахома (Англи: Oklahoma, черокяар ᎣᎦᎳᎰᎹ) — Америкын Нэгэдэһэн Уласай Түб Урда бүһэдэ оршодог АНУ-ай можо улас. 2007 оной тоосоогоор 3,617,316 оршон һуугшадтай[5], 177,847 км² нютаг дэбисхэртэй[6] байһан Оклахома можо уласынь хүн зоноороо 28-д, газар нютагаараа 20-д ородог. Можо уласай нэрэнь Чоктоо хэлэнэй okla ба humma гү, али «улаан хүнүүд» гэһэн үгэһөө гаралтай болоод албан бусаар Дарыхан можо улас нэрээрээ нэрлэдэг. 1907 оной арбаннэгэдүгээр һарын 16-нда улаан арһатанай нютаг дэбисхэрһээ бии болгоһон Оклахома можо уласынь холбоондо нэгэдэһэн 46-дахи можо улас болоһон. Ниислэл болоод эгээн томо хотонь Оклахома-сити юм.

Байгаалиин хии, газарай тоһон, хүнэһэнэй бүтээгдэхүүнэй томо үйлэдбэрилэгшын нэгэ Оклахомань ниидхэ, эршэм хүсэн, сахилгаан холбоо, биотехнологиин һалбари дээрэ тулгуурилһан эдэй засагтай. АНУ-ай эгээн хурдан ургажа нэмэгдэжэ бай эдэй засагтай тус можо улас нэгэ хүндэ ногдохо оролгын дэбжэлтэ болон дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй дэбжэлтээр дээгүүр байрада ородог. Оклахома-сити болон Тулза Оклахомагай эдэй засагай гол түбүүдэй үүргэ гүйсэдхэдэг ба можо уласай ниитэ хүн зоной 60 оршом хубинь эдэ хотын метрополитан бүһэдэ оршон һуудаг.[7] Тус можо улас эдэй засаг, элүүр мэндын һалбарида холимог үзүүлэлтэтэй болоод эгээн томо ехэ һургуулинуудынь Америкын ехэ һургуулинуудай лигэдэ оролсодог.

Оклахомагай нютагай ехэнхи хэһэгынь намхан нуурнууд, тала нютагта хамаарха болоод, зүүн талаараа ой модотой. Тус можо уласай нютаг дэбисхэрэй ехэнхинь хатуу шэрүүн уларилтай АНУ-ай Ехэ Тала болон Дотоодо Үндэрлиг газарта оршодог. Хүн зониинь германшууд, ирландшууд, англишууд, унаган америкынхидһаа гаралтай болоод унаган америкынхидын ниитэ 25 хэлэн аялгуугаар хэлэдэг алишье можо уластай харисуулһан олон юм. Тус можо улас Америкын соёлой гурбан гол бүһын уулзабарида оршодог ба үүгээр мал туубариин зам дайража үнгэрдэг байгаа. Тэрэ энэ нютагта урда һуурижагшад ерэжэ һуурижажа байһан болоод унаган америкынхидта зорюулжа засагай газарһаа онооһон нютаг дэбисхэр багтадаг юм. Христианствын евангелис урасхал библиин бүһэ тус можо уласые улас түрын хубида эгээн консерватив можо уласуудай нэгэ болгоһон болобошье Арадшалһан намда олонхи һунгагшад бүридхүүлһэн байдаг ажа.

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. State Data from the State and Metropolitan Area Data Book: 2006. United States Census Bureau. Last accessed 2007-10-16.
  2. Keetoowah Cherokee is the Official Language of the UKB. Keetoowah Cherokee News: Official Publication of the United Keetoowah Band of Cherokee Indians in Oklahoma (April 2009). the original on July 15, 2014 үдэрһөө архивлагдаһан. June 1, 2014 үдэртэ хандаһан.
  3. UKB Constitution and By-Laws in the Keetoowah Cherokee Language (PDF). United Keetoowah Band of Cherokee Indians. the original on February 1, 2016 үдэрһөө архивлагдаһан. June 2, 2014 үдэртэ хандаһан.
  4. The Cherokee Nation & its Language. University of Minnesota: Center for Advanced Research on Language Acquisition (2008). May 22, 2014 үдэртэ хандаһан.
  5. 5,0 5,1 http://www.census.gov/popest/states/NST-ann-est.html 2007 Population Estimates
  6. Oklahoma QuickFacts from the US Census Bureau. State & County QuickFacts. U.S. Census Bureau (2006-01-12). the original on 2008-05-14 үдэрһөө архивлагдаһан. 2008-07-10 үдэртэ хандаһан.
  7. Annual Estimates of the Population of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas: April 1, 2000 to July 1, 2006 (csv). United States Census Bureau. 2007-09-15 үдэртэ хандаһан.
АНУ-ай засаг захиргаанай хуубари
Можо уласууд Айдахо | Айова | Алабама | Аляска | Аризона | Арканзас | Баруун Вирджини | Вайоминг | Вашингтон | Вермонт | Вирджини | Висконсин | Гавай | Делавэр | Джорджи | Иллинойс | Индиана | Калифорни | Канзас | Кентукки | Колорадо | Коннектикут | Луизиана | Массачусетс | Миннесота | Миссисипи | Миссури | Мичиган | Монтана | Мэн | Мэриленд | Небраска | Невада | Нью-Гэмпшир | Нью-Джерси | Нью-Йорк | Нью-Мексико | Огайо | Оклахома | Орегон | Пенсильвани | Род-Айленд | Теннесси | Техас | Урда Дакота | Урда Каролина | Флорида | Хойто Дакота | Хойто Каролина | Юта
Холбооной тойрог Вашингтон (Колумби тойрог)
Арал нютаг дэбисхэрнүүд Америкын Самоа | АНУ-ай Виргиниин аралнууд | Гуам | Пуэрто-Рико | Хойто Марианай аралнууд
Бишыхан аралнууд Бахо-Нуэво* | Бейкэр арал | Уэйк арал | Джарвис арал | Джонстон атолл | Кингмен шүрэн арал | Мидуэй атолл | Навасса арал | Пальмира атолл | Серранилла арал | Хаулэнд арал