Япон эзэнтэ гүрэн

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн
大日本帝國
Эзэнтэ гүрэн
Flag of the Tokugawa Shogunate.svg
 
Flag of None.svg
 
Flag of Korea (1899).svg
1868 — 1947


Flag of Japan.svg
 
Flag of South Korea.svg
 
Flag of North Korea.svg
 
Flag of the Republic of China.svg
 
Flag of the Trust Territory of the Pacific Islands.svg
Flag of Japan.svg Imperial Seal of Japan.svg
Туг Эзэн хаанай тамга
Дуулал
японоор 君が代 (きみがよ) → Кимигаё
«Эзэн дээдэһээ танай хаан түрэ барилга»
Japanese Empire (orthographic projection).svg
Япон 1942 ондо
Ниислэл Токио
Хэлэн(үүд) япон
Мүнгэн тэмдэгтэ йенэ
Газар нютаг 1 984 000 км² (1938)[1]
Хүн зон 77 700 000 (1920)
Эзэн хаан
 - 1868–1912 Мэйдзи эзэн хаан
 - 1912–1926 Тайсё эзэн хаан
 - 1926–1947 Сёва эзэн хаан

Япон эзэнтэ гүрэн (Ехэ Япон эзэнтэ гүрэн, японоор 大日本帝国 (だいにっぽんていこく)[2]) гээшэ 1868 оной 1 һарын 3-һаа 1947 оной 5 һарын 3 болотор[3] Японой эзэн хаанда һуурилһан онсогой улас гүрэн болон тэрэнэй доро империалис бодолгоор эзэлһэн нютаг дэбисхэр гү, али Японой империалис үе юм. 1868 оной 1 һарын 3 Мэйдзи шэнэшлэлэй үрэ дүндэ Мэйдзи засагай газар байгуулжа 1947 оной 5 һарын 3 Японой Үндэһэн Хуули хүсэн түгэлдэр болохо хүрэтэр 79 жэл оршон байгаа. Мэйдзи шэнэшлэлээр түргэн нээлтэ бодолготой барууншаһан Азиһаа түрүүшын баян болон сэрэгээр хүсэтэй гүрэн болоһон байна.

1895 оной 4 һарын 17 Япон-Цин дайнда илажа Тайвань аралые эзэлээд, 1905 оной Орос-Япон дайнда илаһанай һүүлдэ 1910 оной 8 һарын 29 Солонгос эзэнтэ гүрэниие хүсөөр нэгэдхэһэн. 1930-аад онуудта Манжуур ба Хитад Уласые добтолһон болон Нацис Германи, Итали хаанта уластай суг хамта Тэнхэлигэйхидэй гэшүүнөөр Дэлхэйн хоёрдугаар дайнда хабаасагдажа Вьетнам, Сингапур, Филиппина гэхэ мэтэ Зүүн Азиин нютаг дэбисхэртэ Океаниин олон аралнуудые добтолоод эзэлээ.

Тиимэшье АНУ-тай Номгон далайн дайнай ашаар дайнай ябаса хубилалжа эсэсэй эсэстээ 1945 оной 8 һарын эхиндэ Хиросима ба Нагасаки атомой бомбодогдожо Зүблэлтын сэрэгэй Манжуурые добтолһоной һүүлдэ 8 һарын 14 Потсдамай уулзалтые хүлеэн абаба. 8 һарын 15-да холбоотонуудта албан ёһоор буужа үгөөд, 9 һарын 2 Потсдамай уулзалтын тунхаглалда гарай үзэгөө табиба. Холбоотон сэрэг эзэмдэгшэ болоһон Америкын сэрэг Япон эзэнтэ гүрэниие буулгаба. Тэрэнэй һүүлдэ 1947 оной 5 һарын 3-да Японой Үндэһэн Хуули сахюулжа албан ёһоор үгы болобо.

Эзэн хаашуул[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Бунханай нэрэ Өөрын нэрэ Бага наһанай нэрэ Хааншалал Үеын нэрэ
Мэйдзи Тэнно
(明治天皇 ())
Муцухито
(睦仁 ())
Сати-но-мия
(祐宮 ())
1868–1912
(1890–1912)
Мэйдзи
Тайсё Тэнно
(大正天皇 ())
Ёсихито
(嘉仁 ())
Хару-но-мия
(明宮 ())
1912–26 Тайсё
Сёва Тэнно
(昭和天皇 ())
Хирохито
(裕仁 ())
Мити-но-мия
(迪宮 ())
1926–89 Сёва

Японы харьяата нютаг дэбисхэрнүүд[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүн Ази[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүн-Урда Ази[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Номгон далай[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүлтэ[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]