Мексикэ

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Мексика-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Мексикын Нэгэдэһэн Улас
Estados Unidos Mexicanos (испани)
Түрын туг Түрын һүлдэ
Түрын дуулалай нэрэ:
Испани: "Himno Nacional Mexicano"
Мексикын түрын дуулал

Мексикын байгаа газар
Мексикын байгаа газар һуури байра
Мексикын байгаа газар
Ниислэл Мехико
Албан хэлэн Испани хэлэн (хуулида
зааһангүйшье үнэндээ)
Түрэ засаг Бүгэдэ найрамдаха засагтай арадшалал
 -  Юрэнхылэгшэ Энрике Пенья Ньето
Уласай хурал Конгресс → «Ехэ Хурал»
 -  Дээдэ танхим Сенат → «Шуулган»
 -  Доодо танхим «Түлөөлэгшын танхим»
Байгуулха
 -  Тусгаар тогтониһон 1810 оной 9 һарын 16 
 -  Маргаангүй болоһон 1821 оной 9 һарын 27 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 1,972,550 км2 
 -  Уһанай процент (%) 2.5 %
ДНБ (ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $1.629 их наяд[1] (11)
 -  Нэгэ хүндэ $15,113[2] (58)
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $1.041 их наяд[1] ({{{ДНБ_нэрлэһэн_эрэмбэ}}})
 -  Нэгэ хүндэ $9,489[1] (58)
ОТББЭ (2008) 51.6[3] (их
ХХИ (2011) 0.770[4] (сайн) (57)
Мүнгэн тэмдэгтэ [[Мексикын песо]] (MXN)
Сагай бүһэ −8-һаа −6 хүрэтэр
Интернет домэйн .mx
Телефоной код +52

Мексикэ (Испани: México About this sound (сонсохо)) — албан ёһоор Мексикын Нэгэдэһэн Улас (Испани: Estados Unidos Mexicanos) — Хойто Америкэда оршодог улас. Хойто зүгтэ АНУ, зүүн урда зүгтэ Белиз, Гватемала гурбан уластай газараар хилэ залгажа, баруун зүгтэ Калифорниин булан, Номгон далай, зүүн зүгтэ Мексикын булан, Карибын тэнгистэй эрэг хүбөөлдэг.

Мексикэ 1 972 550 км² газар нютагтайгаараа дэлхэйн 14-р, Америкэ түби газарай 5-р томо орон болохоһоо гадна 112.3 сая хүн зонтой тула дэлхэйн 11 дэхи, Испани хэлэтэ оронуудһаа хамагай олон хүн зонтой улас гэгдэнэ. Хүн зоной үндэһэн хэлэн - Испани. Зонхилхо шажан - Христосой шажан. Ниислэл Сьюдад де Мехико дэлхэйн ехэ хотын тоондо багтадаг.

Мексикэ бол холбооной түрын байгууламжата, юрэнхылэгшын эрхэ мэдэл дабамгайлха бүгэдэ найрамдаха засагта, түлөөлэлэй арадшалһан улас түрын дэглэмтэй улас. Арад эргэдые засаглаха ушар холбооной гушан нэгэн можо улас, нэгэ дүүргэдэ нютаг дэбисхэр хубаагдадаг.

Мексикэнь тухайн бүһынхээ хүшэрхэг орон болоод 1994 онһоо ЭЗХАХБ-да элсһэн сорын ганса Латин Америкын орон болоһон. Мексикэнь дундаһаа дээгүүр орлоготой орондо тоосогдодог.

ҮНБ-ыень худалдан абаха шадабариин паритетаар тоособол Мексикын эдэй засагиинь дэлхэйдэ 12-т ороно. Эдэй засагиинь Хойто Америкын Сүлөөтэ Худалдаанай Хэрээнэй (NAFTA) гишүүн оронуудтай шухала уялдаа холбоотой. Мексикэнь дэлхэйн хүшэтэй орон боложо буйда тоосогдожо байгаа болобош ниигэмэй болон аюулгүй байдалай асуудалуудынь муугаар нүлөөлжэ байна.

2000 оны һунгуулида анха удаад сүрэг хүсэнэй нам, 1929 онһоо хойшо Юрэнхылэгшын албые барижа байһан Байгуулалай Хубисхалта намые ("Partido Revolucionario Institucional" : PRI) дэлжэ илалта байгуулба.

Газарзүй[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Мексикын можо уласууд
Холбоотой субъект Түб Талбай,[5]
км²
Хүн зон,[6]
(2010) адам.
Хүн зоной нягтарал,
хүн/км²
0 Холбооной дүүргэ (Distrito Federal) Сьюдад де Мехико (México) 1499 8 851 080 5904,66
1 Агуаскальентес (Aguascalientes) Агуаскальентес (Aguascalientes) 5589 1 184 996 212,02
2 Веракрус (Veracruz) Халапа-Энрикес (Xalapa-Enríquez) 72 815 7 643 194 104,97
3 Герреро (Guerrero) Чильпансинго (Chilpancingo de los Bravo) 63 749 3 388 768 53,16
4 Гуанахуато (Guanajuato) Гуанахуато (Guanajuato) 30 589 5 486 372 179,36
5 Дуранго (Durango) Виктория-де-Дуранго (Durango) 119 648 1 632 934 13,65
6 Идальго (Hidalgo) Пачука (Pachuca) 20 987 2 665 018 126,98
7 Кампече (Campeche) Сан-Франсиско-де-Кампече
(San Francisco de Campeche)
51 833 822 441 15,87
8 Керетаро (Querétaro) Керетаро (Querétaro) 11 769 1 827 937 155,32
9 Кинтана-Роо (Quintana Roo) Четумаль (Chetumal) 50 350 1 325 578 26,33
10 Коауила (Coahuila) Сальтильо (Saltillo) 151 571 2 748 391 18,13
11 Колима (Colima) Колима (Colima) 5455 650 555 119,26
12 Мехико (штат) (México) Толука-де-Лердо (Toluca) 21 461 15 175 862 707,14
13 Мичоакан (Michoacán) Морелия (Morelia) 59 864 4 351 037 72,68
14 Морелос (Morelos) Куэрнавака (Cuernavaca) 4941 1 777 227 359,69
15 Наярит (Nayarit) Тепик (Tepic) 27 621 1 084 979 39,28
16 Доодо Калифорни (Baja California) Мехикали (Mexicali) 70 113 3 155 070 45,00
17 Урда Доодо Калифорни (Baja California Sur) Ла-Пас (La Paz) 73 677 637 026 8,65
18 Нуэво-Леон (Nuevo León) Монтеррей (Monterrey) 64 555 4 653 458 72,09
19 Оахака (Oaxaca) Оахака (Oaxaca) 95 364 3 801 962 39,87
20 Пуэбла (Puebla) Пуэбла-де-Сарагоса (Puebla) 33 919 5 779 829 170,40
21 Сакатекас (Zacatecas) Сакатекас (Zacatecas) 75 040 1 490 668 19,86
22 Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí) Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí) 62 848 2 585 518 41,14
23 Синалоа (Sinaloa) Кульякан (Culiacán) 58 092 2 767 761 47,64
24 Соноро (Sonora) Эрмосильо (Hermosillo) 184 934 2 662 480 14,40
25 Табаско (Tabasco) Вильяэрмоса (Villahermosa) 24 661 2 238 603 90,78
26 Тамаулипас (Tamaulipas) Сьюдад-Виктория (Ciudad Victoria) 79 829 3 268 554 40,94
27 Тласкала (Tlaxcala) Тласкала (Tlaxcala) 3914 1 169 936 298,91
28 Халиско (Jalisco) Гвадалахара (Guadalajara) 80 137 7 350 680 91,73
29 Чиуауа (Chihuahua) Чиуауа (Chihuahua) 247 087 3 406 465 13,79
30 Чьяпас (Chiapas) Тустла-Гутьеррес (Tuxtla Gutiérrez) 73 887 4 796 580 64,92
31 Юкатан (Yucatán) Мерида (Mérida) 39 340 1 955 577 49,71
Ниитэ 1 967 138 112 336 538 57,11

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Хойто Америкэ
Америкын Нэгэдэһэн Улас  · Антигуа ба Барбуда  · Баһаамын аралууд  · Барбадос  · Белиз  · Гаити  · Гватемала  · Гренада  · Ямайка  · Доминика  · Бүгэдэ Найрамдаха Доминикана Улас  · Канада  · Коста-Рика  · Куба  · Мексикэ  · Никарагуа  · Панама  · Сальвадор  · Сент-Винсент ба Гренадин  · Сент-Китс ба Невис  · Сент-Люси  · Тринидад ба Тобаго  · Һондурас