Мексикэ

**Мексикын Нэгэдэһэн Улас**
	Мексикын Нэгэдэһэн Улас Estados Unidos Mexicanos (испани);
Түрын туг	Түрын һүлдэ
	Түрын дуулалай нэрэ:; испан: "Himno Nacional Mexicano"; Мексикын түрын дуулал; ;
	Мексикын байгаа газар һуури байра Мексикын байгаа газар
Ниислэл	Мехико
Албан хэлэн	Испани хэлэн (хуулида; зааһангүйшье үнэндээ)
Түрэ засаг	Бүгэдэ найрамдаха засагтай арадшалал
Уласай хурал	Конгресс → «Ехэ Хурал»
Байгуулха
Дэбиcхэр газар
ДНБ (ХАШТ)	2011 оной тоосоо
ДНБ (Нэрлэһэн)	2011 оной тоосоо
ОТББЭ (2008)	51.6 (их)
ХХИ (2011)	0.770 (сайн) (57)
Мүнгэн тэмдэгтэ	[[Мексикын песо]] (MXN)
Сагай бүһэ	−8-һаа −6 хүрэтэр
Интернет домэйн	.mx
Телефоной код	+52

Мексикэ (испан: México (сонсохо) (туһаламжа·мэдээсэл)) — албан ёһоор Мексикын Нэгэдэһэн Улас (испан: Estados Unidos Mexicanos) — Хойто Америкэда оршодог улас. Хойто зүгтэ АНУ, зүүн урда зүгтэ Белиз, Гватемала гурбан уластай газараар хилэ залгажа, баруун зүгтэ Калифорниин булан, Номгон далай, зүүн зүгтэ Мексикын булан, Карибын тэнгистэй эрэг хүбөөлдэг.

Мексикэ 1 972 550 км² газар нютагтайгаараа дэлхэйн 14-р, Америкэ түби газарай 5-р томо орон болохоһоо гадна 112.3 сая хүн зонтой тула дэлхэйн 11 дэхи, Испани хэлэтэ оронуудһаа хамагай олон хүн зонтой улас гэгдэнэ. Хүн зоной үндэһэн хэлэн - Испани. Зонхилхо шажан - Христосой шажан. Ниислэл Сьюдад де Мехико дэлхэйн ехэ хотын тоондо багтадаг.

Мексикэ бол холбооной түрын байгууламжата, юрэнхылэгшын эрхэ мэдэл дабамгайлха бүгэдэ найрамдаха засагта, түлөөлэлэй арадшалһан улас түрын дэглэмтэй улас. Арад эргэдые засаглаха ушар холбооной гушан нэгэн можо улас, нэгэ дүүргэдэ нютаг дэбисхэр хубаагдадаг.

Мексикэнь тухайн бүһынхээ хүшэрхэг орон болоод 1994 онһоо ЭЗХАХБ-да элсһэн сорын ганса Латин Америкын орон болоһон. Мексикэнь дундаһаа дээгүүр орлоготой орондо тоосогдодог.

ҮНБ-ыень худалдан абаха шадабариин паритетаар тоособол Мексикын эдэй засагиинь дэлхэйдэ 12-т ороно. Эдэй засагиинь Хойто Америкын Сүлөөтэ Худалдаанай Хэрээнэй (NAFTA) гишүүн оронуудтай шухала уялдаа холбоотой. Мексикэнь дэлхэйн хүшэтэй орон боложо буйда тоосогдожо байгаа болобош ниигэмэй болон аюулгүй байдалай асуудалуудынь муугаар нүлөөлжэ байна.

2000 оны һунгуулида анха удаад сүрэг хүсэнэй нам, 1929 онһоо хойшо Юрэнхылэгшын албые барижа байһан Байгуулалай Хубисхалта намые ("Partido Revolucionario Institucional" : PRI) дэлжэ илалта байгуулба.

Газарзүй

Мексикын можо уласууд

№	Холбоотой субъект	Түб	Талбай,^[5] км²	Хүн зон,^[6] (2010) адам.	Хүн зоной нягтарал, хүн/км²
0	Холбооной дүүргэ (Distrito Federal)	Сьюдад де Мехико (México)	1499	8 851 080	5904,66
1	Агуаскальентес (Aguascalientes)	Агуаскальентес (Aguascalientes)	5589	1 184 996	212,02
2	Веракрус (Veracruz)	Халапа-Энрикес (Xalapa-Enríquez)	72 815	7 643 194	104,97
3	Герреро (Guerrero)	Чильпансинго (Chilpancingo de los Bravo)	63 749	3 388 768	53,16
4	Гуанахуато (Guanajuato)	Гуанахуато (Guanajuato)	30 589	5 486 372	179,36
5	Дуранго (Durango)	Виктория-де-Дуранго (Durango)	119 648	1 632 934	13,65
6	Идальго (Hidalgo)	Пачука (Pachuca)	20 987	2 665 018	126,98
7	Кампече (Campeche)	Сан-Франсиско-де-Кампече (San Francisco de Campeche)	51 833	822 441	15,87
8	Керетаро (Querétaro)	Керетаро (Querétaro)	11 769	1 827 937	155,32
9	Кинтана-Роо (Quintana Roo)	Четумаль (Chetumal)	50 350	1 325 578	26,33
10	Коауила (Coahuila)	Сальтильо (Saltillo)	151 571	2 748 391	18,13
11	Колима (Colima)	Колима (Colima)	5455	650 555	119,26
12	Мехико (штат) (México)	Толука-де-Лердо (Toluca)	21 461	15 175 862	707,14
13	Мичоакан (Michoacán)	Морелия (Morelia)	59 864	4 351 037	72,68
14	Морелос (Morelos)	Куэрнавака (Cuernavaca)	4941	1 777 227	359,69
15	Наярит (Nayarit)	Тепик (Tepic)	27 621	1 084 979	39,28
16	Доодо Калифорни (Baja California)	Мехикали (Mexicali)	70 113	3 155 070	45,00
17	Урда Доодо Калифорни (Baja California Sur)	Ла-Пас (La Paz)	73 677	637 026	8,65
18	Нуэво-Леон (Nuevo León)	Монтеррей (Monterrey)	64 555	4 653 458	72,09
19	Оахака (Oaxaca)	Оахака (Oaxaca)	95 364	3 801 962	39,87
20	Пуэбла (Puebla)	Пуэбла-де-Сарагоса (Puebla)	33 919	5 779 829	170,40
21	Сакатекас (Zacatecas)	Сакатекас (Zacatecas)	75 040	1 490 668	19,86
22	Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí)	Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí)	62 848	2 585 518	41,14
23	Синалоа (Sinaloa)	Кульякан (Culiacán)	58 092	2 767 761	47,64
24	Соноро (Sonora)	Эрмосильо (Hermosillo)	184 934	2 662 480	14,40
25	Табаско (Tabasco)	Вильяэрмоса (Villahermosa)	24 661	2 238 603	90,78
26	Тамаулипас (Tamaulipas)	Сьюдад-Виктория (Ciudad Victoria)	79 829	3 268 554	40,94
27	Тласкала (Tlaxcala)	Тласкала (Tlaxcala)	3914	1 169 936	298,91
28	Халиско (Jalisco)	Гвадалахара (Guadalajara)	80 137	7 350 680	91,73
29	Чиуауа (Chihuahua)	Чиуауа (Chihuahua)	247 087	3 406 465	13,79
30	Чьяпас (Chiapas)	Тустла-Гутьеррес (Tuxtla Gutiérrez)	73 887	4 796 580	64,92
31	Юкатан (Yucatán)	Мерида (Mérida)	39 340	1 955 577	49,71
Ниитэ			1 967 138	112 336 538	57,11

Зүүлтэ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 World Economic Outlook Database, October 2010. IMF. 5 March 2011 үдэртэ хандаһан.
↑ IMF.
↑ Gini Index. World Bank. 2 March 2011 үдэртэ хандаһан.
↑ Human Development Report 2011 - Human development statistical annex 127–130. HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme. 2 November 2011 үдэртэ хандаһан.
↑ World Gazetteer
↑ City Population - Statistics & Maps of the Major Cities, Agglomerations & Administrative Divisions for all Countries of the World

Холбооһон

Энэ хуудаһан Мексикэ гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
Мексикын эртэнэй түүхэ (мифологи, домогууд, гэхэ мэтэ) «Эртэнэй Мезоамерика» сахим газарда
Зураг сомог
Ород хэлээр Мексикын һонин. Интернет-издание Мексикэ-24

[imf-mx-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 World Economic Outlook Database, October 2010. IMF. 5 March 2011 үдэртэ хандаһан.

[2] IMF.

[wb-gini-3] Gini Index. World Bank. 2 March 2011 үдэртэ хандаһан.

[UNDP-4] Human Development Report 2011 - Human development statistical annex 127–130. HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme. 2 November 2011 үдэртэ хандаһан.

[5] World Gazetteer

[6] City Population - Statistics & Maps of the Major Cities, Agglomerations & Administrative Divisions for all Countries of the World

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]