Калифорни
| Калифорни можо улас State of California | |||||||||
| АНУ-ай можо улас | |||||||||
| |||||||||
| Уряа Eureka Эврика | |||||||||
 АНУ-да Калифорниин байра | |||||||||
| Ниислэл | Сакраменто | ||||||||
| Албан ёһоной хэлэн | англи | ||||||||
| Нютаг дэбисхэр | |||||||||
| Ниитэ | 423 970 км² | ||||||||
| Уһанай хуби | 20 037 км² (4,72 %) | ||||||||
| Хүн зон |  38 340 000 (2014)[1]
| ||||||||
| Можо улас болоһон үдэр | 1818 оной 9 һарын 9 (31-дэхи) | ||||||||
| Захиргаан | |||||||||
| - Амбан захирагша | Джерри Браун | ||||||||
| - Дэд захирагша | Гевин Ньюсом | ||||||||
Калифорни (англи: California) — Номгон далайн эрье дагуу, Америкын Нэгэдэһэн Уласай Баруун Эрьедэ оршохо АНУ-ай можо улас юм. Хойто талаараа Орегон, зүүн талаараа Невада, зүүн урда талаараа Аризона можо уластай, урда талаараа Мексикын Баха Калифорни можо уластай тус тус хилэлдэг. Калифорнинь АНУ-ай эгээн олон хүн зонтой можо улас юм. Эгээн томо дүрбэн хотыень дурдабал Лос-Анджелес, Сан-Диего, Сан-Хосе, Сан-Франциско хотонууд болоно. Тус можо уласынь янза бүриин сагай уларил, газарзүйн бүһээрээ болон олон үндэһэтэн яһатанһаа бүридэһэн хүн зоноороо алдартай.
Танисуулга
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Alta California гэһэн газар нютагые XVIII зуунай һүүлээр Испаниин эзэнтэ гүрэн колонизацилһан. 1821 ондо энэ газар нютаг Мексикын бусад хэһэгэй хамта тусгаар тогтониһон бүгэдэ найрамдаха улас болоһон. 1846 ондо Калифорни Мексикэһээ бэе даанги болоод Мексика-Америкын дайнай дараа Мексика Калифорниие АНУ-да үгэһэн ажа һэн. 1850 оной юһэдүгээр һарын 9-ндэ Калифорни АНУ-да албан ёһоор нэгэдэһэн.
Калифорнинь хуурай газарай нютаг дэбисхэрээр АНУ-ай гурбадахи томо можо улас юм. Калифорниин газарзүйн бүһэдэ Номгон далайн эрьеһээ абахуулаад зүүн зүгтэ Сьерра Невада уула, зүүн урда зүгтэ Мохаве сүл, баруун хойто зүгтэ секвойя буюу улаан модог-дугласай жодоон ой модон хүрэтэр ородог. Можо уласай түб хэһэгтэ дэлхэйн эгээн үржэл шимтэй хүдөө ажахын эдэлбэри газар болохо Калифорниин түб хүнды зонхилно.
Калифорниин алтанай халууралай үеэр (1848-1855) маша олон хүн Калифорнида нүүдэллэн ерэжэ, эдэй засаг огсом үдэжэ нэмэгдэһэнээр Калифорни эрэс хубилагдаһан. XX зуунай эхеэр Лос-Анджелес хото зугаа сэнгэлэй һалбариин түб боложо, можо уласай туризмын һалбариин үдэлтэдэ түлхэсэ үгэбэ. Калифорниин хүдөө ажахын һалбари сэсэглэн хүгжэһэнэй зэргэсээ агаар-сансар, газарай тоһон, компьютер, мэдээлэлэй технологиин һалбаринууд маша ехэ хүгжэһэн. Калифорни эдэй засагай хэмжээгээр дэлхэйдэ эхинэй арбанда жагсадаг болон тусдаа улас байһан бол хүн зоноор Кениин арад 35-да жагсаха байһан.
Газарзүйн байра
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]| Хүршэ засаг захиргаанай нэгэжэ | ||
|---|---|---|
| Баруун-хойто: Номгон далай |
Хойто: Орегон
|
Зүүн-хойто: Невада
|
| Баруун: Номгон далай |
|
Зүүн: Невада •  Аризона
|
| Баруун-урда Номгон далай |
Урда: Баха Калифорни (  Мексикэа)
|
Зүүн-урда: Аризона
|
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ http://www.census.gov/popest/states/NST-ann-est.html 2007 Population Estimates
Ном зохёол
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- Chartkoff, Joseph L.; Chartkoff, Kerry Kona (1984). The archaeology of California. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0804711577. OCLC 11351549.
- Fagan, Brian (2003). Before California: An archaeologist looks at our earliest inhabitants. Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 0742527948. OCLC 226025645.
- Moratto, Michael J.; Fredrickson, David A. (1984). California archaeology. Orlando: Academic Press. ISBN 012506182X. OCLC 228668979.
Холбооһон
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Энэ хуудаһан Калифорни гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
- АНУ-ай засгийн газар
- Energy Data & Statistics for California Архивировалһан 29 арбан хоёр һара 2010 оной.
- U.S. Census Bureau Архивировалһан 28 арбан хоёр һара 2009 оной.
- Economic Research Service, USDA - California State Архивировалһан 24 долоо һара 2009 оной.
- USGS real-time, geographic, and other scientific resources of California
- Муж улсын засгийн газар
- State of California Official Web site
- California State Databases Архивировалһан 7 гурба һара 2016 оной. - Annotated list of searchable databases produced by California state agencies and compiled by the Government Documents Roundtable of the American Library Association.
- List of official California State Symbols Архивировалһан 5 нэгэ һара 2019 оной. from the California State Library
- Эрчим хүч
- Hydroelectic[permanent dead link] - from California's government site
- Аялал жуулчлал, чөлөөт цаг
- visitcalifornia.com California's Official Vacation Guide
- Бусад
- Native Tribes, Groups, Language Families and Dialects of California
- Counting California
- California Historical Society cultural sites index
- California Crime Rates 1960 - 2006
- California Law Enforcement Agency Uniform Crime Reports 1980 to 2005
.svg){kind=small} АНУ-ай засаг захиргаанай хуубари |
||||||||
| ||||||||