Хойто Солонгос

**Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалһан Солонгос Арад Улас**
	Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалһан Солонгос Арад Улас; 조선민주주의인민공화국; Жүсон минжу жуый инмин күнхуагук;
Түрын туг	Түрын һүлдэ
	Уряа: солонгосоор 강성대국; «Хүшэрхэгэ, cэcэглэн хүгэжэһэн үндэһэтэн»
	Түрын дуулалай нэрэ:; «애국가»;
	Хойто Солонгос һуури байра
Ниислэл	Пёнъян
Албан хэлэн	Солонгос хэлэн
Арад түмэн	100% - Солонгос үндэһэтэн
Түрэ засаг	Жучхэ Бүгэдэ найрамдаха улас
Уласай хурал	«Арадай Ехэ Хурал»
Түүхэ
Дэбиcхэр газар
Хүн зон
ДНБ (ХАШТ)	2008 оной тоосоо
ДНБ (Нэрлэһэн)	2009 оной тоосоо
Мүнгэн тэмдэгтэ	[[БНАСАУ-ай вон (₩)]] (KPW)
Сагай бүһэ	+8:30
Интернет домэйн	.kp
Телефоной код	+976

Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалһан Солонгос Арад Улас (солонгосоор 조선 민주주의 인민 공화국), БНАСАУ Солонгосой хойгой хойто байһан Аазиин улас юм. Ниислэл, хамагай ехэ хотонь Пхёнъян хото.

Түүхэ

Гол үгүүлэл: Солонгосой түүхэ

Солонгос хахад аралда хүнэй үлдээһэн эртын шудалалай олдобори хуушан шулуун зэбсэгэй үе эхитэй. Анханай солонгос улас болохо Кочосониие Тангун гэгэшье МЭҮ 2333 ондо үүсхэһэн гэжэ солонгос домогто үгүүлдэг.^[4] Кочосон Хойто Солонгос орон, хаяа залгаа Манжуурта гү, али Шара тэнгисэй эрье нютагта оршон байба. Кочосон Хитадай Хань уластай эе эбдэрэн тэмсэлдэжэ мүхэһэн. Тэрэниие залгажа Ниитын он тоололой эхиндэ Буё улас, Окджо, Тун-Е, Самхан зэргэ обог аймагай холбоондо оршон байжа байгаад гурбан уласай үетэй золгобо. Солонгос үндэһэндээ урда Байкжэ, Шилла, хойтодо болон үмэнэ Манжуурта Гүгүрё гэхэ гурбан улас боложо, нэгэ улас үндэһэтэндэ дүхэжэ хэдэн зууниие үдэһэнэй эсэстэ 676 ондо Тан уластай холбоолһон Шилла бусад хоёрые мүхөөжэ газар нютагые эрхэшээжэ нэгэдэһэн Шилла улас болобо. Нэгэдэһэн Шилла уласай үедэ ирагуу найраг, дүрсэлхэ уралиг, Буддын соёл дэлгэрэн хүгжэбэ. Шилла (Солонгос) — Тан (Хитад) найрамдалтай байба. 10-р зуунда Шилла дотоодын химаралһаа һуларан Корё уласаар солигдоһон. Нэгэдэһэн Шиллагай үедэ Манжуурта Гүгүрёгой үбые залган байһан Бархай улас 926 ондо Хитанда мүхөөгдэбэ.

Корёгой Тхэджо ван 936 ондо Солонгос үндэһэтэнэй гээд шууд хэлшэхэжэ болохо Корё уласые байгуулба. Энэ уласта Шиллагай адляар һуурин соёл уралиг, эрдэм сэхээрэл лабшаран тогтоһон. Тухайлбал 1377 ондо буддын Чикчи гэхэ номые түмэрөөр барлаһан дэлхэйн анханай түмэр бар байгаа.^[5] 13-р зуунда Корё Ехэ Монгол Уласай добтолгоондо үртэжэ байба. 30 жэл дайтаһанай эсэстэ хараата, гэбэшье бэе даанги, үнэншье холбоотон боложо үлөөлгэһэн. Юань улас мүхэхын алдада Корёгой гадаада бодолго зүршэлдэжэ, эсэстээ 1392 ондо И Сон Ге (Чосон уласые үндэһэлэгшэ Тхэджо ван) жанжан (генерал) түрэ эрьюулэн уласай ван боложо, дараагай зургаан зуунай түүхэеэ мүнхэрһэн Чосон уласые үндэһэлбэ.

Чосоной түрүү 200 жэлдэ ниислэл Кэгёнһоо Хансондо (мүнөө Сеул) шэлжэжэ, дайн дажангүй амгалан байба. Седжон ван солонгос үзэгээ зохёожо, улас даяар Күнзын шажан һайшаагдан дээдэлэгдэбэ. 1592—1598 оной хоорондо Японой Тоёотоми Хидёши Солонгос үрнэжэ нэбтэрнэ гэжэ халдаар ерэхэдэ уһан сэрэгэй И Сүн-шин адмиралай «яһата мэлхэй онгосо», Мин уласай сэрэгэй туһаламжатай байлдан байжа түрэ уласаа алдалгүй үлэбэ. Мин уластай уг найртай Чосон 1627, 1636 ондо хойтоһоо мандаһан Манжатай хоёронтой байлдажа найрамдан түгэсэбэ. Чин уласай эбые олон амар жэмэр, дэлхэйн дахинһаа хамааралгүй хоёр зууниие үдээд Баруунай шахалтаар нээгдэһэн.

1870-д онһоо Япон ахяад лэ Солонгосые эзлэхые оролдожо эхилһэн ба 1895 ондо Чосоной хатан хаанай амые хорложо^[6], уламаар 1905 ондо клиент улас (протекторат) болохые тулган зүбшөөрүүлбэ.^[7] 1910—1945 оной хоорондо Япон эзэнтэ Солонгос орон болобо. Дэлхэйн II дайнай түгэсхэлдэ АНУ, ЗХУ хоёр өөһэдынгөө дэглэмээр замнуулхын тулада Солонгосые Японһоо уралдан сүлөөлбэ.

Зүүлтэ

↑ Загбар:Ko UNFPA (2009-10-01). «한반도 인구 7천400만명 시대 임박» (United Nations). Проверено 21 November 2012.
↑ Country Profile: North Korea. Foreign and Commonwealth Office, UK (2009-06-25). the original on 2011-05-01 үдэрһөө архивлагдаһан. 2010-02-10 үдэртэ хандаһан.
↑ GDP (official exchange rate) Архивировалһан 27 арбан хоёр һара 2018 оной., The World Factbook, Central Intelligence Agency, last updated on April 26, 2010; accessed on May 17, 2010. Population data obtained from Total Midyear Population, U.S. Census Bureau, International Data Base, accessed on May 17, 2010. Note: Per capita values were obtained by dividing the GDP (official exchange rate) data by the Population data.
↑ Korea’s History (Ko-Choson, Three Kingdoms, Parhae Kingdom, Unified Shilla, Koryo Dynasty, Colonial Period, Independence Struggle, Provisional Government of Korea, Independence Army, Republic of Korea,)
↑ URL_ID=3946&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html World’s oldest printed Doc
↑ Murder of Empress Myeongseong
↑ Forced Annexation^{[permanent dead link]}

Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай.

[unfpa-1] Загбар:Ko UNFPA (2009-10-01). «한반도 인구 7천400만명 시대 임박» (United Nations). Проверено 21 November 2012.

[2] Country Profile: North Korea. Foreign and Commonwealth Office, UK (2009-06-25). the original on 2011-05-01 үдэрһөө архивлагдаһан. 2010-02-10 үдэртэ хандаһан.

[3] GDP (official exchange rate) Архивировалһан 27 арбан хоёр һара 2018 оной., The World Factbook, Central Intelligence Agency, last updated on April 26, 2010; accessed on May 17, 2010. Population data obtained from Total Midyear Population, U.S. Census Bureau, International Data Base, accessed on May 17, 2010. Note: Per capita values were obtained by dividing the GDP (official exchange rate) data by the Population data.

[4] Korea’s History (Ko-Choson, Three Kingdoms, Parhae Kingdom, Unified Shilla, Koryo Dynasty, Colonial Period, Independence Struggle, Provisional Government of Korea, Independence Army, Republic of Korea,)

[5] URL_ID=3946&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html World’s oldest printed Doc

[6] Murder of Empress Myeongseong

[7] Forced Annexation^{[permanent dead link]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]