Беларусь
| Бүгэдэ Найрамдаха Беларусь Улас Рэспубліка Беларусь
Республика Беларусь | ||||||
|
||||||
| Түрын дуулалай нэрэ: Белорус: Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь «Бүгэдэ Найрамдаха Беларусь Уласай дуулал» |
||||||
 |
||||||
| Ниислэл |  Минск |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Албан хэлэн | Белорус, ород | |||||
| Арад түмэн | 83,7 % — белорус 8.3 % — ород 3.1 % — поляк 5,9 % — бусад[1] |
|||||
| Түрэ засаг | Бүгэдэ найрамдаха улас | |||||
| - | Юрэнхылэгшэ | Александр Лукашенко | ||||
| - | Юрэнхы сайд | Михаил Мясникович | ||||
| Дэбиcхэр газар | ||||||
| - | Бүхэлидөө | 207 595 км2 | ||||
| ДНБ (ХАШТ) | 2010 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $131.201 тэрбум[2] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $13,909[2] | ||||
| ДНБ (Нэрлэһэн) | 2010 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $54.713 тэрбум[2] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $5,800[2] | ||||
| ОТББЭ (2005) | 27.9[3] (бага) | |||||
| ХХИ (2010) |  0.732[4] (һайн) (61) |
|||||
| Мүнгэн тэмдэгтэ | Беларусиин рубль (BYR) | |||||
| Сагай бүһэ | Зүүн Европын саг (НЗНЦ+2) | |||||
| Интернет домэйн | .бел .by | |||||
| Телефоной код | +375 | |||||
.svg)
Беларусь (Белорус: Беларусь, «Сагаан Ород»; ород: Белоруссия), албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Беларусь Улас (Белорус: Рэспубліка Беларусь, ород: Республика Беларусь) — Зүүн Европодо оршохо далайда гаралгагүй улас юм. Хойто болон зүүн талаараа Оросой холбоото улас, урда талаараа Украина, баруун талаараа Польшо, баруун хойто талаараа Литва, Латви уласуудтай хиллэнэ. Ниислэл Минск; бусад томохон хотонуудые дуридабал, Брэст, Гродна, Гомель, Могилёв, Вицебск. Тус уласай газар нютагай 40 хуби ой модоор хушагдаһан[5] болон хүдөө ажахы, ажаүйлэдбэриин һалбаринууд үндэр хүгжэһэн.
XX зууниие хүрэтэр белорусууд өөрһэдын үндэһэнэй үзэл һанаае түлэбшүүлхэ боломжоор бага байһан болоод энэ оршон үеын Беларусь уласай нютаг дэбисхэр Полацкын гүнлиг, Литвагай гүнтэ улас, Речь Посполита зэргэ уласуудай мэдэлдэ хэдэн зуунай турша байһантай холбоотой. 1918-19 ондо богони наһатай Бүгэдэ Найрамдаха Беларусь Арад Улас бии боложо, тун удалгүй Зүблэлтэ Холбооной бүрилдэхүүндэ Зүблэлтэ Социалис Бүгэдэ Найрамдаха Белорус Улас нэрэтэйгээр нэгдэн оробо.
Тус уласай мүнөөнэй хилэ 1939 ондо бүрилдэн тогтоһон болон тэрэ үедэ Польшо-Зүблэлтын дайнаар нэгэ хэһэг газар нютагые Польшоһоо һалган абажа, ЗСБН Белорус Уласта нэгэдхэһэн ажа. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үедэ Беларусиин нютаг дэбисхэр Нацис Германида эзэлэгдэжэ, хүн зонойнгоо гурбанай нэгые, эдэй засагай нөөсынгөө хахадһаа үлүүе алдаа һэн[6]. Беларусиин парламент өөрын тусгаар байдалаа 1990 оной 7 һарын 27-нда зарлаһан болон СССР задарһанаар 1991 оной 8 һарын 25-нда тусгаар тогтониһон хүлеэн зүбшөөрэгдөө. 1994 онһоо тус уласай юрэнхылэгшээр Александр Лукашенко ажаллажа байна. Россиин талые баримталһан тэрэниие баруунайхи дарангылагша гэжэ шүүмжэлдэг. 1996 онһоо хойшо Беларусь улас ОХУ-тай Ород Беларусиин Холбоо гэһэн нэгэдэмэл улас бии болгохо хэлэлсээр хэжэ байгаа.
Беларусиин 9.85 сая хүн зоной ехэнхи ниислэл Минск болон тэрэниие тойроһон можын түбүүдтэ түблэрһэн байдаг[7]. Хүн зоной 80 % шахуу Беларусь үндэһэтэн болоод ород, польшо, украин үндэһэтэнэй үсөөнхи бүлгэмүүд ажаһууна. 1995 ондо ябагдаһан бүхы арад түмэнэй һанал асуулгын үрэ дүндэ тус улс беларусь, ород гэһэн 2 албан ёһоной хэлэтэй болоһон юм.
Засаг захиргаанай хубаари
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]| № зурагта | Можо | Шууданай индекс |
Байгуулгын огноо |
Талмай км² (1.01.2012) |
Хүн зон (1.01.2013) |
Засаг захиргаанай түб |
Туг | Газарай зураг |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2 | Брестын можо | 224000 | 4 декабря 1939 | 32 786,44 | 1 390 364 | Брест | 
|
 (при нажатии на изображённую можо осуществляется переход на соответствующую статью) |
| 7 | Витебскын можо | 210000 | 1938 оной 1 һарын 15 | 40 050,32 | 1 208 018 | Витебск | 
| |
| 3 | Гомелиин можо | 246000 | 1938 оной 1 һарын 15 | 40 369,51 | 1 427 638 | Гомель | 
| |
| 4 | Гроднын можо | 230000 | 1944 оной 9 һарын 20 | 25 126,98 | 1 058 415 | Гродно | 
| |
| 6 | Минскын можо | 220000 | 1938 оной 1 һарын 15 | 39 894,75 | 1 401 861 | Минск | 
| |
| 5 | Могилёвой можо | 212000 | 1938 оной 1 һарын 15 | 29 068,63 | 1 076 485 | Могилёв | 
|
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ 2009 оны хүн амын тооллого
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Belarus. International Monetary Fund. 20 April 2011 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Distribution of family income – Gini index. The World Factbook. CIA. the original on 13 May 2009 үдэрһөө архивлагдаһан. 1 September 2009 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Human Development Report 2010. United Nations (2010). 5 November 2010 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Беларусь: Боломж бололцооны цонх (66-р хуудасны 15-р хүснэгт) (англи хэлээр) (PDF). Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага.
- ↑ Axell, Albert (2002). Оросын Баатрууд, 1941–45. Carroll & Graf Publishers, 247. ISBN 078671011X.
- ↑ Беларусийн тухай - Хүн ам. НҮБ-ын Беларусь дахь салбар (2003). 2009 оной 5 сарын 30 үдэртэ хандаһан.
| Европо | ||
 | Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони | |