Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас
|
| |
 | |
| Нийслэл ба томо хотонууд |
Прага 50°05′N 14°28′E / 50.083°N 14.467°E |
| Албан хэлэн | Чехи[1] |
| Арад түмэн (2011[2]) |
64.3% Чехүүд 5.0% Моравшууд 1.4% Словакшууд 0.5% Украиншууд 3.5% бусад 25.3% харюугүй |
| Шажан (2011)[2] |
34.5% Шажангүй 11.6% Христос 2.5% бусад 44.7% харюугүй |
| Түрэ засаг |
Нэгэдэмэл парламентай үндэhэн хуулит бүгэдэ найрамдаха улас |
| Милош Земан | |
| Андрей Бабиш | |
| Уласай хурал | Парламент |
| Сенат | |
| Түлөөлэгшын танхим | |
| Түүхэ | |
| 870 | |
| 1198 | |
|
1918 оной 12 һарын 28 | |
|
1993 оной 1 һарын 1 | |
| Дэбиcхэр газар | |
• Бүхэлидөө |
78,871 км2 (115-р) |
• Уһанай хуби (%) |
2.12 (2020)[3] |
| Хүн зон | |
• Тоосоо 2021 |
 10,701,777[4] (86-р) |
• Тоололго (2011) |
10,436,560[2] |
• Нягтарал |
136 |
| ДНБ (ХАШТ) | 2020 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
 $432.346 тэрбум[5](36-р) |
• Нэгэ хүндэ |
$40,585[5] (34-р) |
| ДНБ (нэрлэһэн) | 2020 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
$261.732 тэрбум[5] (36-р) |
• Нэгэ хүндэ |
$24,569[5] (37-р) |
| ОТББЭ (2019) |
 24.0[6]бага · 5-р |
| ХХИ (2019) |
0.900[7] онсо һайн · 27-р |
| Мүнгэн тэмдэгтэ | Чехи крон (CZK) |
| Сагай бүһэ | UTC+1 (CET) |
• Зун (ЗС) |
UTC+2 (CEST) |
| Телефоной код | +420 |
| ISO 3166 код | CZ |
| Интернет домэйн | .cz |
Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас (чехи: Česká republika), Чехи (чехи: Česko) — түб Европын нэгэн улас болоод өөрөөр Богемишье гэжэ нэрлэгдэдэг. Ниислэл болоод хамагай томо хото Прага юм. Мүнгэн тэмдэгтэ — Чехиин крона (koruna — CZK) болоод 1 евро ойролсоогоор 25 CZK-той тэнсэдэг. Хүн зон — 10 сая шахуу.
Албан ёһоной хэлэн чехи хэлэн юм. Чехи хэлэн Славян хэлэнэй бүлэд багтдаг болоод словаки, польшо хэлэнүүдтэй түрэл юм. 1993 онд Чехиин Гадаад ябадалай яам Чехи гэһэн нэрэ албан ёһоной бэшэг баримтаһаа гадуур хэрэглэжэ болоно гэжэ мэдэгдэһэн. Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас далайда гаралгагүй улас болоод Германи, Австри, Словаки, Польшо уласуудтай хилэлэдэг.
Түүхэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Чехиин түүхэ МЭҮ IX зуунһаа эхэтэй болоод удаан хугасаанай турш Түб Европын хамагай хүсэрхэг уласуудай нэгэ байһан. Хожом Чехи Нэгэдүгээр Райхай хамагай олон хүн зонтой, хамагай баян улас болоһон болоод олоншье эзэн хаан эндэһээ карьераяа эхилжэ байгаа. 1515 оной Венагай хэрээнэй нүхэсэлэй ёһoop 1526 ондо Луи Ягеллон наһа бараһанай дараа одоогой Чехиин нютаг дэбисхэрэй хэһэгүүд болохо Богеми, Унгарай хаанта уласууд Габсбургын захиргаанда ороһон. Энэ Габсбургын бүрилдэхүүндэ 1918 он хүрэтэр байһан. Тус улас 1918—1992 ондо Чехословакиин нэгэ хэһэг байба. Чехословаки 1918 ондо Австри-Унгарын эзэнтэ гүрэнһөө тусгаар тогтножо байгаа. Чехословакиин анханай юрэнхылэгшэ Томас Гарриг Мазарик байгаа. Чехословаки 1993 ондо тайбан замаар Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас болон Словаки гэһэн хоёр улас болон задараа һэн. Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас 2004 оной табадугаар һарын 1-ндэ Европын Холбооной гэшүүн болоһон.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ Czech language. Czech Republic – Official website. Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic. the original on 6 November 2011 үдэрһөө архивлагдаһан. 21 June 2021 үдэртэ хандаһан.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Public database: Census 2011. Czech Statistical Office.
- ↑ Public database: Land use (as at 31 December). Czech Statistical Office.
- ↑ Population of Municipalities – 1 January 2021. Czech Statistical Office (2021-04-30).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 World Economic Outlook Database, October 2019. International Monetary Fund.
- ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey. Eurostat.
- ↑ Human Development Report 2020 (en) (PDF). United Nations Development Programme (10 December 2019).
- ↑ Citizens belonging to minorities, which traditionally and on a long-term basis live within the territory of the Czech Republic, enjoy the right to use their language in communication with authorities and in courts of law (for the list of recognized minorities see National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic Архивировалһан 7 зургаа һара 2012 оной., Belarusian and Vietnamese since 4 July 2013, see Česko má nové oficiální národnostní menšiny. Vietnamce a Bělorusy Архивировалһан 8 долоо һара 2013 оной.). Article 25 of the Czech Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms ensures the right of the national and ethnic minorities to education and communication with the authorities in their own language. Act No. 500/2004 Coll. (The Administrative Rule) in its paragraph 16 (4) (Procedural Language) ensures that a citizen of the Czech Republic who belongs to a national or an ethnic minority, which traditionally and on a long-term basis lives within the territory of the Czech Republic, has the right to address an administrative agency and proceed before it in the language of the minority. If the administrative agency has no employee with knowledge of the language, the agency is bound to obtain a translator at the agency's own expense. According to Act No. 273/2001 (Concerning the Rights of Members of Minorities) paragraph 9 (The right to use language of a national minority in dealing with authorities and in front of the courts of law) the same also applies to members of national minorities in the courts of law.
- ↑ The Slovak language may be considered an official language in the Czech Republic under certain circumstances, as defined by several laws – e.g. law 500/2004, 337/1992. Source: http://portal.gov.cz Архивировалһан 10 дүрбэ һара 2005 оной.. Cited: "Například Správní řád (zákon č. 500/2004 Sb.) stanovuje: "V řízení se jedná a písemnosti se vyhotovují v českém jazyce. Účastníci řízení mohou jednat a písemnosti mohou být předkládány i v jazyce slovenském ..." (§ 16, odstavec 1). Zákon o správě daní a poplatků (337/1992 Sb.) "Úřední jazyk: Před správcem daně se jedná v jazyce českém nebo slovenském. Veškerá písemná podání se předkládají v češtině nebo slovenštině ..." (§ 3, odstavec 1). http://portal.gov.cz
| Европо | ||
 | Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони | |