Перейти к содержанию

Ирланд

Ссылкэнүүдые заһаха
Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Бүгэдэ Найрамдаха Ирланд Улас-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
«Ирланд» гээд эндэ ябуулагдана. Ондоо зүйлнүүдэй хуудаһые «Ирланд (тодоруулга)»-һаа оложо болоно.
Ирланд

Éire (Ирланд)
Түрын дуулал: "Amhrán na bhFiann"
(англи: "The Soldiers' Song")
(буряадаар. "Сэрэгэй Дуулал")
Нийслэл
ба томо хотонууд
 Дублин
Албан хэлэн Ирланд, Англи[1]
Арад түмэн
(2016[2])
 85.5% Ирландшууд
14.5% буhад
Шажан
(2016)
 85.1% Христос
—78.3% Католик
—2.6% Ирландын Сүм
—4.2% Бусад Христос
10.1% Шажангүй
2.0% Бусад
2.8% Харюулаагүй
Түрэ засаг Нэгэдэмэл бүгэдэ
найрамдаха улас
Майкл Һиггинс
Микал Мартин
• Tánaiste
Лео Варадкар
Уласай хурал Oireachtas
Seanad
Dáil
Түүхэ
1 hарын 21, 1919 он
12 hарын 6, 1921 он
12 hарын 6, 1922 он
12 hарын 29, 1937 он
4 hарын 18, 1949 он
Дэбиcхэр газар
• Бүхэлидөө
 70,273 км2 (118)
• Уһанай хуби (%)
 2.0%
Хүн зон
• Тоосоо 2020
 Neutral increase 4,977,400[3] (122)
• Нягтарал
 70.8
ДНБ (ХАШТ) 2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ
 Increase $448 тэрбүм[4] (46)
• Нэгэ хүндэ
 Increase $89,383[4] (4)
ДНБ (нэрлэһэн) 2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ
 Increase $399 тэрбүм[4] (32)
• Нэгэ хүндэ
 ▼ $79,669[4] (4)
ОТББЭ (2018) Positive decrease 28.9[5]
бага · 23
ХХИ (2019) Increase 0.955[6]
онсо һайн · 2
Мүнгэн тэмдэгтэ Евро (€) (EUR)
Сагай бүһэ UTC+0 (GMT)
Телефоной код +353
Интернет домэйн .ie[c]

Ирланд (ирланд: Éire [ˈeːɾʲə] (About this sound соносхо)) албан ёhоор Бүгэдэ Найрамдаха Ирланд Улас (Poblacht na hÉireann), баруун-хойто Европын Ирланд аралдахи 32-ой 26 графствоһоо бүридэдэг улас юм. Нийслэл болон эгээн том хотоинь аралай зүүн зүгтэ байрладаг Дублин хото юм. 4.9 сая хүн зонтой тус уласай хүн зоной 40 шахуу хубиинь Ехэ Дублин Бүһэдэ оршон һуудаг.[7] Ирландиинь Нэгэдэһэн Хаанта Уласай нэгэ хэсэг Хойто Ирландтай нэгэнэй хуурай газарай хилээ хубаалсадаг. Энэ хилые эһэн тоособол Ирландиинь Атлантай далай, урда зүгээр Кельтэй тэнгис, зүүн-урда зүгээр Гэгээн Георгиин хоолой, зүүн зүгээр Ирландын тэнгисээр хүреэлэгдэнэ. Энэнь нэгэдэмэл парламентын бүгэдэ найрамдаха улас.[8] Хуули тогтоохо байгуулга, Oireachtas, нь доодо танхим, Dáil Éireann, дээдэ танхим, Seanad Éireann,-һаа ба һунгагдаhан Юрэнхылэгшэһээ бүрэдидэг. Засагай газарай даргань Taoiseach (Юрэнхы Сайд, буквальна. 'Ударидагша') Дайлаар һунгагдадаг ба Юрэнхылэгшээр томилогдодог; Taoiseach өөрын ээлжээндэ засагай газарай бусад министрүүдые томилдог.

Ирландын Сүлөөтэ Улас нь 1922 ондо Англи-Ирландын хэрээнэй дагуу доминион статустай байгуулагдаһан. 1937 ондо, шэнэ үндэһэн хуулиие абажа, туһа можые "Ирланд" гээшэ нэрлэжэ, һунгагдаһан гүйсэдхэгшэ бэшэ юрэнхылэгшэтэй бүгэдэ найрамдаха улас болоһон. 1948 оной Бүгэдэ Найрамдаха Ирланд Уласай Актын дагуу 1949 ондо албан ёһоор бүгэдэ найрамдаха уласаар тунхаглаһан. Ирланд 1955 оной 12 һарада НҮБ-ын гэшүүн болоһон. Энэ нь 1973 ондо Европын Холбооной урдахи байгуулга болохо Европын Ниигэмлэгүүдтэ (ЕН) нэгэдэһэн. Гүрэн 20-р зуунай ехэнхи хугасаанда Хойто Ирландтай албан ёһоной харилсаагүй байһаншье, 1980-д, 1990-д оной үедэ Ехэ Британи, Ирландын засаг газар Хойто Ирландын намуудтай "проблемууд"-ые шиидхэлгын түлөө ажаллаһан. 1998 ондо Белфастын Зүбшөөрэлэй баталалгын дараа Ирландын засагай газар ба Хойто Ирландын гүйсэдхэгшэ засаг Зүбшөөрэлэй дагуу байгуулагдаһан Хойто/Урдын министрүүдэй зүблэлэй хизаарда хэдэ хэдэн улас түрын талада хүдэлмэрилжэ байна.

Европын томоохон финансова түбүүдиинь нэгэнь Дублин хотодо суглардаг. Ирланд нь нэгэ хүндэ ноогдохо ДНБ-эй хэмжээгээр дэлхэйн хамагай баян арбан гүрэнэй тоондо ородогшье,[9] энэнь Ирландта ажаллажа буй транснациональна компаниудай налогой инверситэй практикаһаа үүдэлтэй хазайлгалттай холбоотой юм.[10][11][12][13] Стандарт хазагайралгань Ирландын эдэй засагай нарин нягта хэмжэлгэдэ гү, али дэбжүүлгэдэ хэтэрхэй ехэ хазайһан тула Ирландын Түб Банк 2017 онһоо эхилэн хубилгаһан үндэһэнэй ниитэ доходые (ҮНД*) баталһан.[14][15] ЕХ-до нэгэдэһэнэй дараа засагай газар 1995-2007 оной хоорондо эдэй засагай ургалтые бии болгоһон либерал эдэй засагай политикые бэелүүлһэн ба мүнөө үедэ Кельтын Барай үе гээшэ нэрлэгдэдэг ба дараань Ехэ Рецессиин үеэр болиһон.[16]

Хүгжэһэн улас болохо Ирланд нь элүүрые хамгаалга, эдэй засагай эрхэ сүлөө, хэблэлэй эрхэ сүлөө зэргэ харуулһан баримтаар һайн дүн харуулдаг.[17] Ирланд болбол Европын Холбооной гэшүүн ба Европын Зүблэл ба ЭЗХАХБ-ын байгуулагша гэшүүн мүн. Ирландын засагай газар Дэлхэйн 2-р дайнай үмэнэ сэрэгэй нейтралитетые баримталжа ерэһэн ба НАТО-гой гэшүүн бэшэ,[18] болобошье Эб найрамдалай түлөө Партнёрство, PESCO-ын гэшүүн юм.

Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай.
  1. ↑ Official Languages Act 2003. Office of the Attorney-General.
  2. ↑ CSO Census 2016 Chapter 6 – Ethnicity and Irish Travellers.
  3. ↑ Population and Migration Estimates. Central Statistics Office (20 August 2020). 18 April 2021 үдэртэ хандаһан.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 World Economic Outlook Database, October 2020. International Monetary Fund.
  5. ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey. European Commission.
  6. ↑ Human Development Report 2020 (en) (PDF). United Nations Development Programme (10 December 2019).
  7. ↑ "Population and Migration Estimates, April 2018", Central Statistics Office, released 28 August 2018
  8. ↑ L. Prakke; C. A. J. M. Kortmann & J. C. E. van den Brandhof (2004), «Constitutional Law of 15 EU Member States», Deventer: Kluwer, с. 429, ISBN 9013012558 
  9. ↑ Country Comparison: GDP – per capita (PPP). World Factbook. Central Intelligence Agency. the original on 19 November 2011 үдэрһөө архивлагдаһан. 17 January 2022 үдэртэ хандаһан.
  10. ↑ "'Leprechaun Economics' Earn Ireland Ridicule, $443 Million Bill", Bloomberg L.P., 13 July 2016 
  11. ↑ The Missing Profits of Nations. National Bureau of Economic Research, Working Papers (June 2018). “Appendix Table 2: Tax Havens”
  12. ↑ "Ireland is the world's biggest corporate 'tax haven', say academics", The Irish Times, 13 June 2018 "New Gabriel Zucman study claims State shelters more multinational profits than the entire Caribbean" 
  13. ↑ Financial Stability Board 2017 Report: The largest shadow banking centres (6 March 2018).
  14. ↑ Эшэ татахада гараһан алдуу: Неверный тег <ref>; для сносок gni1 не указан текст
  15. ↑ Эшэ татахада гараһан алдуу: Неверный тег <ref>; для сносок gni2 не указан текст
  16. ↑ Nicoll, Ruaridh. "Ireland: As the Celtic Tiger roars its last", The Guardian, 16 May 2009 
  17. ↑ Human Development Report 2019 300. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme.
  18. ↑ NATO – Member countries. NATO.
Европо
Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони
"https://bxr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ирланд&oldid=70874" хуудаһанһаа абтаһан