Перейти к содержанию

Япон Улас

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Жибэн-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Япон Улас
日本国
Түрын туг Эзэн хаанай гэр бүлын һүлдэ
Түрын дуулалай нэрэ:
японоор 君が代 (きみがよ) → Кими га ё
«Эзэн дээдэһээ танай хаан түрэ барилга»

Япон Улас һуури байра
Ниислэл Тоокёо
Албан хэлэн Япон хэлэн, Хаанай Улас
Арад түмэн  98.5% - Япон үндэһэтэн
  1.5% - бусад арад түмэн
Түрэ засаг Арадшалһан дэглэм
 -  Эзэн хаан Нарухито
 -  Юрэнхы һайд Фумио Кисида
Уласай хурал Коккай → «Уласай Хурал»
Сүвэрэнитэт
 -  1911 12 һара 29 үдэр  
Түүхэ
 -  МЭҮ 660 – c. 2-дугаар һарын 11 Түрэ улас үүһэһэн домогто үдэр 
 -  1890 - 11-дугаар һарын 29 1890 оной үндэһэн хуули 
 -  1947 - 5-дугаар һарын 3 1947 оной үндэһэн хуули 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 377,944 км2 
 -  Уһанай процент (%) 0.8 %
Хүн зон
 -  Тоосоо (2011) 1,339,724,852 хүн[1] (10)
 -  Хүн зоной нягтарал 139.6 хүн/км2 
ДНБ (ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $4.396 их наяд[2] (4)
 -  Нэгэ хүндэ $34,362[2] (25)
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $5.855 ехэ наяд[2] ({{{ДНБ_нэрлэһэн_эрэмбэ}}})
 -  Нэгэ хүндэ $45,774[2] (18)
ОТББЭ (2008) 37.6[3] 
ХХИ (2011) Increase 0.884[4] (онсо һайн) (11)
Мүнгэн тэмдэгтэ [[Иена (¥)]] (JPY)
Сагай бүһэ Гринвичэй сагай бүһэһээ +9
Интернет домэйн .jp
Телефоной код +81

Япон (японоор 日本 (にほん), Ниппон, Ниһон), албан ёһоор Япон Улас (японоор 日本国 (にほんこく) About this sound Ниппон кокү али Ниһон кокү) — Ази (Евразиин) дурна хэһэгтэ Номгон далайн зүүн хэһэгтэ Япон ольтирогто оршохо аралай улас юм.

Япон Дэлхэйн 2-дугаар дайнай дараа зохёоһон Японой Үндэһэн Хуулида үндэһэлэн шүүхэ, гүйсэдхэхэ, хуули тогтоохо эрхэ мэдэлые хэрэгжүүлдэг Үндэһэн Хуулита Хаанта Засагта Улас байгаад Үндэһэн Хуулидань Түрын тэргүүн гэжэ хэн болохые заагаагүй болобошье Япон Уласай арад түмэнэй эб нэгэдэлэй бэлгэ тэмдэг болохо эзэн хааниинь түрын тэргүүн гэжэ хэлэжэ болохо юм.

Япон Улас эдэй засагай шадабхаараа дэлхэйдэ АНУ ба БНХАУ дараа 3-рто ородог, Ехэ Найманай нэгэ гэшүүн улас юм. Азиин сор ганса үндэр хүгжэлтэй орон хэдышье түүхэй эд, хүнэһэн, эршэм хүсэнэй 80-һаа үлүү хубиие хилын саанаһаа асардаг, гадаада худалдаанһаа хамааралтай улас болоно.

Японой хүн зониинь Һонсюү аралаар түбэлэрэн һуудаг япон, Окинава аралда оршон һууха Рюүкюү болон Һоккайдоо (Айнү Мосир), Сахалинһаа гаралтай айнү, орок (уйльта), нивх зэргэ жэжэг үндэһэтэнүүдһээ бүридэнэ. Албан ёһоной хэлэниинь япон хэлэн байгаад рюүкюү хэлэн, айнү хэлэн зэргэ үсөөн ярилсагша бүхы хэлэнүүд оршодог.

Газарзүйн байрлалай хубида газараар хиллэдэг орон байхагүй болоод Япон тэнгисээр Солонгосой хахад арал (БНСУ, БНАСАУ), ОХУ (ОХУнь хадаа Япон тэнгисһээ гадна Агнууриин тэнгисээр хилэ ниилэнхэй байна), Дурнада Хитадай тэнгисээр БНХАУ, Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас (Тайвань) зэргэ уласуудтай хиллэнэ. Тэрэшэлэн үмэнэ этэгээдэдэ байха Огасавара олтирогоор Микронэзи (Умарада Марианай аралнууд) уластай хиллэдэг.

Замбуулинһаа абаһан Японой зураг

Албан ёһоной нэрэнь Япон Улас (Дэлхэйн 2-р дайнһаа үмэнэ нэрэнь Японой эзэнтэ гүрэн). Мүн эртэ сагта Ямато гэхэ зэргээр нэрлэгдэжэ байгаа.

Японоор 日本 (албан ёһоор About this sound Ниппон, аман яряанай хэлээр About this sound Ниһон гэжэ дуудагдана, «Наранай үндэһэн/үзүүр/гарбал» гэхэ удхатай) гэжэ нэрлэгдэдэг. Гэхэдээ түүхэн уламжалалһаа үзэбэл Ниппон гэдэг нэрэнь арай эртэ бии болоо. Япон хүнүүд өөр тухайгаа ниһондзин (японоор 日本人 (にほんじん)) гэжэ хэлэдэг, өөрынгөө хэлэеэ — ниһонго (японоор 日本語 (にほんご)).

Энэхүү нэрэнь анха 645 оной 7-р һарада Солонгосой хахад аралда оршон байһан Когурё болон Пэкче уласуудай элшэдэ хандаһан бэшэгтэ «Бурханай һорболжото Наранай үндэһэн уласай эзэн хаан» гэжэ хэрэглэгдэһэн гэжэ үзэдэг.

Албан ёһоной англи нэршэлынь Japan байгаад JPN гэжэ тобшолно.

Джэпэн (англи: Japan), Жапон (француз: Japon), Япан (герман: Japan), Джапонэ (итальян: Giappone), Хапон (испан: Japón), Япония (ород: Япония), Ипүн (тайгаар ญี๋ปุ่น) зэргэ нэрэнүүдынь эртын хитад хэлэн У бүлэгэй үгэһээ үндэһэтэй, Марко Полоор Cipangu гээд бэшэгдэһэн, Европодо түгэгдэһэн байгаа. Мүнөөнэй Шанхай аялгууда Zeppen [zəʔpən] гэжэ дуудагдана. Малай хэлэнэй үгэ Jepang хадаа Хитадай урда зүг эрье шадарай аялгуунуудһаа зээлигдэһэн байгаа, миньнань али нинбо магад, энэ үгэеэ 16-р зуунай Малаккада ошоһон Португалиин далайшад Европода асаржа, Англи хэлэнэй һорболжо бэшэгсоо 1565 ондо Giapan гэжэ бэшэгдэһэн. Харин ханзы үзэг хэрэглэдэг байһан уласуудта тухайн ханз үзэгэй уг хэлэн дэхэ дуудалга болохо Ильбон (солонгосоор 일본; 日本), Жибэн (хитадаар 日本, Rìběn), Нят Бан (вьетээр Nhật Bản; 日本) зэргээр дуудадаг байна. Монголшуудшье мүн адли нэрэнэйнь удхаар «Наранай Улас, Мандажа байһан наранай орон» гэжэ нэрлэхэнь бии.

Ниислэл хотонь Тоокёо (Дуудалгадынь ойртуулха үүдэнһээ Токио гэжэ бэшэхэһээ зайлаба)-нь Дэлхэйн хамагай томо хотонуудай нэгэ юм. Эзэн хаанай ордонһоо гадна Уласай Хурал (Парламент), Засагай газар, Дээдэ Шүүхэ зэргэ газарнууд байрлаха туд ороной улас түрэ, эдэй засагай гол түб гэдэг удхаараа яаха аргагүй ниислэл хото мүн болобошье ниислэлынь Тоокёо хото мүн гэхэ хуулиин заалта үгы.

Япон Уласта ниислэл Тоокёоһоо гадна 2 саяһаа дээшэ хүн зонтой дарааха хотонууд бии.

Япон ороной газарай зураг

Японой нютаг дээрэ оршожо байһан анханай уласынь түүхын һорболжо бэшэгүүдтэ дуридһанаар 701 ондо үндэһэлэгдэһэн Гэнкоо ёоси (японоор 原稿用紙 (げんこうようし)) болобошье эртын уласууд Кинай (японоор 畿内 (きない)) (мүнөө Кинки (японоор 近畿 (きんき)) (Кёото, Оосака, Нара) түбтэй байһан болоод Кантооһоо умара (хойто), Кюүсюү гээд үмэнэдэ (урда) хэһэг Яматода багтадаггүй байгаа.

Түүхын ябасада ойро хүршэ Эмиси, Һаято зэргэ үндэһэтэнүүдые нэгэдхэн газар нютагаа тэлэһээр байһан болоод энэ хугасаада гадаада оронтой хэһэн дайн гэбэл Солонгосой хахад арал болон Юан гүрэнтэй хэһэн хэдэн удаагай дайнһаа хэтэрхэгүй байгаа. Иимээр 1872 ондо мүнөөнэй газар нютагаа нэгэдхэбэ. Дээрэһээнь 20-р зуунай эхин гэхэдэ Тайвань, Солонгосой хахад аралые нэгэдхэжэ, Номгон далайн аралнуудые колонишолжо, тоглооной улас болохо Манжа гүрэн уласаар дамжуулан Хитадай нэгэ хэһэгые захирша эзэрхэг түримхэй (империалис) уласай түрэхые олоһон болоод 1936 ондо уласайнгаа албан ёһоной нэрые Японой эзэнтэ гүрэн болгоһон түүхэтэй. Япон 1945 ондо Дэлхэйн 2-дугаар дайн (Номгон далайн дайн)-да ялагдаһанаар тэрхүү эзэмшэл нютагуудаа ехэнхииень алдажа, АНУ тэргүүтэй Холбоотонуудай удирлагад ороһон юм.

Дайнай дарааха Япон Улас сэргэжүүлхэ үзэлтэн (милитарист) үзэлээһээ татхалзан, 1947 оной 5-дугаар һарын 3-нда хүсэнтэй болоһон Японой Үндэһэн Хуулидаа түрын дээдэ эрхые арад түмэн эдэлнэ гэжэ заажа, Үндэһэн хуулита хаанта засагта арадшалһан улас болоһон билээ. Иимээр 1952 оной 4-дүгээр һарын 28-нда Япон Уластай байгуулха энхэтайбанай гэрээ (Сан-Францискын гэрээ) батлагдаһанаар дахин тусгаар тогтонолоо олоһон юм.

Улас байгуулагдаһан огноог Европын литээр 660 оной 1-р һарын 1 гэжэ үзэдэг байна.

Япон Улас Һоккайдоо, Һонсюү, Сикокү, Кюүсюү гэһэн 4 томо арал болон Огасавара олтирог, Рюүкюү аралнууд зэргэ жэжэг аралнуудһаа тогтоно. Газар нютагай хэмжээнь ойролсоогоор 378 мянган дүрбэлжэн модо.

Оросой холбоото уластай Курилын аралнууд (үмэнэ хэһэгэй аралнууд), БНХАУ болон Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Улас Тайваньтай Сенкаку олтирог, БНСУ-тай Такэсима арал зэргэ маргаантай газар нютаг бии. Үмэнэ талаараа Филиппиниин тэнгис, дурна (зүүн) талаараа Номгон далай, үрнэ умара талаараа Япон тэнгис, үрнэ (баруун) талаараа Дурнада Хитадай тэнгис, умара талаараа Агнууриин тэнгисээр хүреэлэгдэнэ.

Японой аралнуудынь Евразиин табсан, Номгон далайн табсан, Филиппиниин тэнгисэй табсан, Умарада Америкын табсангуудай заагта оршохо тула газар хүдлэлтэ ойро ойрохон болохо байгаад дэлхэй дээрэ болодог газар хүдлэлтын хүсэнэй (энергиин) 10-20 хубинь түблэрдэг гэжэ үзэдэг.

Тэрэшэлэн галта уулын эдэбхитэй бүһэ ушарһаа халуун аршаан ехэтэй.

Дурнада сэг
Тоокёо, Маркус арал (Үмэнэдэ Шубуун арал) (24°16’59"N, 153°59’11"E)

占守島 (しゅむしゅとう) Сюмүсю-тоо) Оһакудзаки (50°N, 155°E) гэжэ үзэхэ ябадал бии.

Үрнэдэ сэг
Окинава аймаг, Ёнагүни арал, Нисидзаки (24°26’58"N, 122°56’01"E)
Үмэнэдэ сэг
Тоокёо, Окинотори арал (20°25’31"N, 136°04’11"E)
Умарада сэг
Һоккайдоо, Корицкий хушуун (японоор

カムイワッカ岬 () Камойвакка) (45°33’28"N, 148°45’14"E)

  • Уг аралынь япон хүнүүд амидардаг хэдышье ОХУ-тай маргаантай хэбээр байгаа тула үүниие оруулахагүй гэжэ үзэбэл Һоккайдоо, Вакканай дүүргэ, Бэнтэн арал, (Сооя;45°31’13"N, 141°56’27"E)

Ехэнхи нютагынь дулаан бүһэдэ хамаараха байгаад үмэнэдэ хэһэгэй аралнуудынь халуун, умарада хэһэгынь сэрүүн бүһэдэ хамаардаг.

Үбэлэй уларилда Сибириин ехэ даралтын нүлөөгөөр үрнэ умараһаа ерэхэ һалхин Япон тэнгисэй шииглэг агаарые абшарха тула Япон тэнгис таладаа саһа ехэ унана. Харин Номгон далай таладаа сэлмэг үдэр олошордог.

Зун Номгон далайн ехэ даралтын нүлөө ехэдэжэ, халуун шииглэг үдэрнүүд үргэлжэлнэ. Гэхэдээ нютагай умарада хэһэгээрынь Агнууриин тэнгисэй ехэ даралтын нүлөөгөөр сэрүүн байдаг.

Япон тэнгис таладаа үбэл саһа ехэ унадаг, 6, 7-р һарада (Окинавада 5, 6-р һара) агаарай ехэ даралтын шугамай нүлөөгөөр борооной уларил боложо, зун, намарай заагаар үмэнэ талаһаа ерэхэ Тайфун зэргын нүлөөгөөр харисангы хура тунадаһа ехэтэй бүһэ нютагай тоодо ороно.

Түрын дээдэ эрхэ арад түмэнэй гарта байха болоод эзэн хааниинь улас түрын эрхэгүй, зүбхэн арад түмэнэй бэлгэ тэмдэг болоно. Уласай Хуралынь үлүү эрхэ эдлэхэ байгаад түлөөлэгшэдэй танхим болон зүблэхүүдын танхим гэһэн 2 танхимтай. Хуули тогтоохо засаглалһаа гадна Гүйсэдхэхэ засаглал болон Шүүхэнь тусдаа оршохо болобошье шүүхэ засаглалынь харисангы сула байгаад гүйсэдхэхэ засаглалынь хүсэтэй байдагаараа Германитай түһэтэй.

Япон улас 2005 оной 6-дугаар һарын 1-нэй байдалаар 2,374 дүүргэ тосхон (740 дүүргэ, 1,303 хотохон, 331 тосхон) -hоо бүрилдэхэ болоод һүүлэй жэлнүүдтэ хото тосход нэгэдэхэнь олшоржо байна. Тэрэшэлэн ниислэл Тоокёо хотодо тусхай дүүргэүүд (23) бии.

Тэрэшэлэн Япон улас засаг захиргаанай өөрөө ударидаха ёһо бүхы 47 аймагта ( (), кэн) хубаагдана.

Японой Уласай Хуралда 1955 онһоо хойшо ехэнхидээ Японой Либерал Арадшалһан Нам олонхи боложо засагай газараа бүридүүлжэ байһан болоод энэ хугасаа соо ганса удаа 1993 оной һунгууляар һүрэг хүсэн боложо байна. Мүнөө Коомэйтоо нам (Шударга ёһо нам)-тай эбсэжэ засагай эрхые барижа байгаа болобошье Японой Арадшалһан Нам жэлһээ жэлдэ хүсэрхэгжэжэ, аажамаар 2 намын журамда (систеэмэдэ) шэлжэжэ байна.

Засаг захиргаанай хубаарми

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Японой засаг захиргаанай хубаари

Эдэй засаг, ажа үйлэдбэри

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Дэлгэрэнгы Японой эдэй засаг сэдэбые үзэгты

Япон улас Дотоодын Ниитэ Бүтээгдэхүүнэй хэмжээгээрээ дэлхэйдэ 2-рто ородог. Мүнгэнэй нэгэжэнь иена (¥, эн, en, (えん)) (юань).

Юрэнхыдээ Байгаалиин баялиг хомоһо болобошье гахюурай (цемеэнтын) түүхэй эд, шэл зэргээр баялиг. Эртэ сагта алтан, мүнгэн, зэд, шулуун нүүрэһэн ехэ хэмжээгээр олборлодог байһан түүхэтэй.

Газарай тоһон, ашагта малтамал зэргые хилын саанаһаа асарлан автомашина, сахилгаан бараан, хубилхы ухаанай бүтээгдэхүүн зэргые үйлдэбэрлэн хилын саана гаргадаг.

Гадаада худалдаанай гол түншүүдынь АНУ, Дурна Ази, Зүүн Урда Зүгэй Ази, Европын холбоон, Саудиин Араб, БНХАУ гэхэ мэтэ. Гадаада худалдаанай тэнсэлынь ашагтай байдаг.

  • 126,925,843 (2000 он Һуурин зоной тоололго);
  • Ойролсоогоор 127 сая 670 мянга (2004 оной 2-дахи һара);
  • Үүнэй дотор Японой эргэнэй харьяалал бүхы хүмүүн 98,9 % (2003 оной 8-дахи һара).

Оршон үедэ түрэлтэ үсөөржэ, хүн зонниинь хүгшэржэ байгаа үндэһэтэн юм. Ниитэ хүн зонниинь 2007 онһоо багадажа эхилнэ гэжэ үзэжэ байһаншье, али хэдынгээ 2005 онһоо багадажа эхилһэн байна. Энэнь улас даяар 5-н жэл тутамда нэгэ удаа ябагдадаг хүн зоной тоололго һудалгаа (国勢調査 (こくせいちょうさ))-гаар маша тодорхой болоно.

Тэрэшэлэн Саппоро, Сэндай, Тоокёо, Сайтама, Тиба, Кавасаки, Ёкоһама, Нагоя, Кёото, Оосака, Кообэ, Хиросима, Китакюүсюү, Фүкүока зэргэ саяһаа дээшэ хүн зон бүхы хотонуудта хүн зоной түблэрэлтэ ябагдажа байна. Газар нютагайнь 10 хубидань хүн зоной 90 хубинь амидардаг гэһэн тоо баримта байдаг юм байна. Үүнэй нүгөө талада хүдөө орон нютагта хүн зоной һиирэгшэл, хүгшэрэлтэ газар абажа байна.

Дэлхэйн Элүүр Мэндын Байгуулалга (ВОЗ, WHO)-ын һудалгаанһаа үзэбэл жибэншүүдэй дундажа наһалалта эрэгтэйшүүд: 78.4, эмэгтэйшүүд 85.3 (2001 он) гү, али дэлхэйдэ хамагай ута наһалдаг үндэһэтэн юм. Тэрэшэлэн дундажа «элүүр амидарал» гэһэн эрэгтэйшүүд 72.3, эмэгтэйшүүд 77.7 (2001 он) байдагынь мүн лэ дэлхэйдэ тэргүүлэхэ үзүүлэлтэ байна.

  • Япон хүн (日本人 ниһондзин) — 125 182 000 (1993)
  • Япон Уласай хитад (яп. 華僑 (かきょう) какёо, 在日中国人 (ざいにちちゆうこくしん) дзайнити тюүгокүдзин, хит. 日本華僑 Японой хужаа (Rìběn huáqiáo)) — 560 741 (2006) (en:Chinese people in Japan)
  • Айнү (アイヌ) — 50 000 айнүгүүд, 150 000 — 1 000 000 айнү уг гарбалтай Япон хүнүүд (ru:Айны)
  • Нивх — үсөөн
  • Орок — ?
  • Рюүкюү хүн (琉球民族 (りゅうきゅうみんぞく)) — Амами хүн (≈130 000), Окинава хүн (> 2 000 000), Мияко хүн (55 783), Яэяма хүн (44650) (en:Ryukyuans)
  • Японой солонгос — 659 314 (1994) (en:Koreans in Japan)

Албан ёһоной болбосоролые япон хэлээр олгодог болобошье Уласай Хуралда айну хэлэн болон окинава аялгуу (рюүкюү хэлэн) хэрэглэхые зүбшөөрһэн байдаг.

Англи хэлые дунда һургуулиһаа эхилжэ заадаг болобошье хүн зоной англи хэлэнэй мэдэлиг юрэнхыдөө һайн бэшэ.

Синтоо, Хитад, Солонгос, Энэдхэгһээ ерэһэн Буддын шажанда дабхар шүтэлэгтэй гэжэ өөһэдөө тодорхойлхо хүн олон тула энэ хоёр шажанай һүзэгтэнүүдэй тоое нэмэбэл 200 сая болодог байна. Тэрэшэлэн католик, протестант зэргэ Христосай шажантанууд байха болобошье хүн зоной 1%-дашье хүрэхэгүй болобошье зула һарын баяр зэргэ Христосай шажанай зан үйлэ үргэн тархаба. Ислам шажан, Жүүдэй шажан шүтэдэг хүн бараг үгы гэхэдэ болоно[5][6].

Японой нютаг дэбһэгэр дээрэ ЮНЕСКО-гой Дэлхэйн уг баялигэй жагсаалтада бүрэтхэгдэһэн соёлой дурасхаал 10, байгаалиин дурасхаал 3 бии. Дэлгэрэнгые Японой Дэлхэйн уг баялиг һэдэбһээ үзэнэ үү.

Бүхэ ниитээр тэмдэглэхэ баярнууд

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Үдэр Баяр Тайлбари
1-дүгээр һарын 1 Шэнэ жэл
1-дүгээр һарын 2-дохи Дабаа гараг (гарагай хоёр) Наһанда хүрэгһэдэй үдэр Тухайн жэлдэ 20 наһа хүрэһэн хүмүүн тэмдэглэнэ.
2-дугаар һарын 11 Тусгаар тогтонолой үдэр
3-дугаар һарын 21 оршом Хабарай үдэр һүни тэнсэхэ үдэр Хуушанаар Эзэн хаанай хабарай тайлга
4-дүгээр һарын 29 Сёовагой үдэр Хирохито хаанай түрэһэн үдэр
5-дугаар һарын 3 Үндэһэн хуулиин үдэр
5-дугаар һарын 4 Ногоон үдэр
5-дугаар һарын 5 Хүүхэдэй баяр
7-дугаар һарын 3-дахи Дабаа гараг Далайн үдэр
9-дүгээр һарын 3-дахи Дабаа гараг Ахамадай үдэр
9-дүгээр һарын 23 оршом Намарай үдэр һүни тэнсэхэ үдэр Хуушанаар Эзэн хаанай намарай тайлга
10-дугаар һарын 2-дохи Дабаа гараг Бэеын тамирай үдэр
11-дүгээр һарын 3 Соёлой үдэр Мэйдзи эзэн хаанай түрэһэн үдэр
11-дүгээр һарын 23 Хүдэлмэриие хүндэтхэхэ үдэр
12-дугаар һарын 23 Эзэн хаанай түрэһэн үдэр
  • Баярай үдэр Нима гарагта (гарагай нэгэндэ) таарбал дарааха үдэр гү, али Дабаа гарагтань, тэрэшэлэн баярай үдэрнүүдэй хоорондохо үдэр (5-дугаар һарын 4). Бүхэ ниитын амаралтын үдэр болодог.
  1. Official Japan Statistics Bureau estimate. Statistics Bureau. 25 August 2010 үдэртэ хандаһан.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Japan. International Monetary Fund (2011). 30 September 2011 үдэртэ хандаһан.
  3. World Factbook: Gini Index. CIA. the original on 13 May 2009 үдэрһөө архивлагдаһан. 11 May 2011 үдэртэ хандаһан.
  4. Human Development Report 2010. UN (2010). 5 November 2010 үдэртэ хандаһан.
  5. Евреи в Японии
  6. Электронная еврейская энциклопедия. Япония


Ехэ Найман
 · Франци  ·  Итали  ·  Канада  · Германи  ·  Америкын Нэгэдэһэн Улас  · Ехэ Британи  · Япон  ·  Орос